Αυτοί είναι οι τρεις Τούρκοι εθνικιστές που αποφάσισαν στη Θεσσαλονίκη τη γενοκτονία όλων των χριστιανών της Ανατολής. Πως ξεκίνησαν οι διώξεις των Ελλήνων του Πόντου. Νέο επεισόδιο από τη «Μηχανή του Χρόνου» στο COSMOTE HISTORY

Τον Οκτώβριο του 1911 οι Νεότουρκοι πραγματοποίησαν στη Θεσσαλονίκη το τρίτο συνέδριο του κινήματός τους. Εκεί έγραψαν τους τίτλους τέλους για τον Ελληνισμό της Ανατολής. Αποφάσισαν το βίαιο εξισλαμισμό της Τουρκίας.

Στο συνέδριο συμμετείχαν τα πιο φανατικά μέλη του κινήματος και εκεί ακούστηκε για πρώτη φορά το σύνθημα «η Τουρκία ανήκει στους Τούρκους». Η απόφασή τους ήταν σαφής:

«Αργά ή γρήγορα πρέπει να πραγματοποιηθεί η πλήρης οθωμανοποίηση όλων των υπηκόων της Τουρκίας. Και είναι ολοκάθαρο ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την πειθώ. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένοπλη βία»

Το κίνημα των Νεότουρκων που δημιουργήθηκε το 1908, αρχικά είχε τόσο φιλελεύθερες όσο και ακραίες εθνικιστικές τάσεις. Ο βασικός στόχος ήταν ο περιορισμός της απολυταρχικής εξουσίας του σουλτάνου και το κύριο σύνθημα «ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη». Με τις επιδιώξεις αυτές οι Νεότουρκοι έπεισαν την κοινή γνώμη, αλλά και τους πολιτικούς στην Ελλάδα ότι το κίνημα τους ήταν μεταρρυθμιστικό και προοδευτικό. Οι ελπίδες όμως διαψεύστηκαν όταν στο κίνημα επικράτησαν οι φανατικοί εθνικιστές.

Οι ηγέτες στην πρώτη φάση ήταν τρεις. Ο Ταλαάτ Πασάς, ο Τζεμάλ Πασάς και ο Εμβέρ Πασάς.

Εμβέρ Πασάς

Θεωρείται ο πιο σκληρός της τριανδρίας και ο πιο δυναμικός από τους πασάδες. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια και φοίτησε σε στρατιωτικές σχολές.

Το 1906 έλαβε το βαθμό του Ταγματάρχη και πήρε μετάθεση για την οθωμανική Θεσσαλονίκη. Εκεί μυήθηκε στο κίνημα που το 1908 πήρε σάρκα και οστά.

Ως ηγέτης των Νεότουρκων έλαβε κρίσιμες αποφάσεις για τους μη μουσουλμάνους της Ανατολής. Ο Εμβέρ Πασάς θαύμαζε τη στρατιωτική κουλτούρα και είχε πολύ καλές σχέσεις με Γερμανούς στρατιωτικούς και αξιωματούχους που θεωρούνταν από τους περισσότερους ιστορικούς υποκινητές της γενοκτονίας.

Ταλαάτ Πασάς

Ο Ταλαάτ Πασάς ήταν από τους πρώτους που εντάχθηκαν στο κίνημα των Νεότουρκων, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την απόλυσή του από γενικός γραμματέας των οθωμανικών ταχυδρομείων στη Θεσσαλονίκη.

Με την άνοδο των εθνικιστών στην εξουσία, ο Ταλαάτ Πασάς ανέλαβε Υπουργός Εσωτερικών (1913-1917) και υπουργός Ταχυδρομείων.

Σύμφωνα με τους ερευνητές ήταν ο κύριος υπεύθυνος για τη γενοκτονία των Αρμενίων καθώς σε εκείνον ανήκει η εντολή:

“Αποφασίσθηκε να τεθεί τέρμα στο ζήτημα των Αρμενίων με εκτόπισίν τους στις ερήμους και την εκόντωση αυτού του ξενικού στοιχείου”.

Ο Ταλαάτ ξεχώριζε για την εξυπνάδα και την τόλμη του, που είχαν εφιαλτικές συνέπειες στους χριστιανικούς πληθυσμούς.

Τζεμάλ Πασάς

Ο λιγότερος δυναμικός της τριανδρίας αρχικά υποστήριζε συμμαχία με τη Γαλλία την οποία προσπάθησε να επιτύχει με διαπραγματεύσεις. Η αποτυχία του, οδήγησε σε σύμπραξη με τον Εμβέρ και τον Ταλαάτ πασά κι έτσι έγινε και εκείνος ακόλουθος της γερμανικής στρατιωτικής νοοτροπίας.

Γεννημένος στη Μυτιλήνη από Τούρκους γονείς, ο Τζεμάλ αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία της Κωνσταντινούπολης και το 1898 αφού είχε υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις, μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη ως αρχηγός επιτελείου στη Μεραρχία Δόκιμων Αξιωματικών.

Η Θεσσαλονίκη έμελλε να γίνει το σημείο συνάντησης της τριανδρίας και το συνέδριο του κινήματος  ήταν η αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της Ανατολής, όπου ζούσαν οι Πόντιοι. Η εφαρμογή του οργανωμένου σχεδίου εξόντωσης των μη μουσουλμάνων ξεκίνησε το 1914 από την Ανατολική Θράκη ενώ λίγο αργότερα οι διώξεις έφτασαν και στην περιοχή του Πόντου.

Η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο παρουσιάζει τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2017 στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY, την ιστορία του ελληνισμού του Πόντου πριν από τη οριστική εκδίωξη και τη γενοκτονία. Η εκπομπή σε αυτό το επεισόδιο φωτίζει την περίοδο των απίστευτων διώξεων μέχρι το 1916.

Η «Μηχανή του Χρόνου» ξετυλίγει την μακραίωνη ιστορία των Ελλήνων του Πόντου που ξεκινά  από τη μυθολογία. Περιγράφει την άνθιση στα ρωμαϊκά χρόνια παράλληλα με τη διάδοση του χριστιανισμού. Η έρευνα στρέφει τα φώτα της στη βυζαντινή εποχή, όπου υπήρξε ισχυροποίηση του ελληνικού στοιχείου και ξεχώρισε ο διοικητής του Πόντου, ο Θεόδωρος Γαβράς. Η εκπομπή παρουσιάζει την άγνωστη ιστορία του, αλλά και το τραγικό τέλος του, όταν ο ηγεμόνας Αμίρ Ασλή διέταξε να τον γδάρουν ζωντανό.

Μετά τον θάνατό του, ο Τούρκος πήρε το κρανίο του και το μετέτρεψε σε κύπελλο για να πίνει το κρασί του ενώ η ορθόδοξη εκκλησία τον αγιοποίησε.

Την ίδια κατάληξη είχε και ο τελευταίος αυτοκράτορας της Τραπεζούντας ο Δαυίδ, η αγιοποίηση του οποίου δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους ιστορικούς, όπως εξηγούν στην κάμερα. Ήταν τελικά ήρωας ή προδότης;

Η ιστορία της Τραπεζούντας συνεχίστηκε παρά τις διώξεις από τους Τούρκους, καθώς οι Πόντιοι κατάφεραν να αναπτύξουν την παιδεία και τον πολιτισμό τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι η πόλη στις αρχές του 20ου αιώνα είχε τρεις τράπεζες.

Πόντιοι δεύτερης και τρίτης γενιάς ανοίγουν τα οικογενειακά αρχεία τους και περιγράφουν στον Χρίστο Βασιλόπουλο, πώς ήταν η ζωή των προγόνων τους και πώς χάθηκαν χιλιάδες κατά την πρώτη φάση της γενοκτονίας.

Οι άντρες εξοντώθηκαν στα τάγματα εργασίας ενώ πολλές γυναίκες εκδιώχθηκαν, εξισλαμίστηκαν ή σκοτώθηκαν εν ψυχρώ.

Στην εκπομπή μιλούν οι: Βλάσσης Αγτζίδης- ιστορικός, Θεοδόσης Κυριακίδης- Διδάκτωρ Ιστορίας, Νίκος Μιχαηλίδης- Διδάκτωρ Ανθρωπολογίας Παν/μίου Μπρίξτον Η.Π.Α, Ιάκωβος Μιχαηλίδης- Αναπληρωτής Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας Α.Π.Θ, Στάθης Ταξίδης- Διευθυντής Περιοδικού Ποντιακή εστία, Χάρης Τσιρκινίδης- Υποστράτηγος Ε.Α- ιστορικός, Ζευνέπ Τουρκιλμάς- Διδάκτωρ Ιστορίας, Βούλα Πατουλίδου- Ολυμπιονίκης, Στέφανος Τανιμανίδης- Επίτιμος Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων, Άννα Θεοφυλάκτου- Απόγονος Προσφύγων του Πόντου, Σταύρος Παπαβραμίδης- πρόσφυγας από την Τραπεζούντα, Τάσος Κοντογιαννίδης- δημοσιογράφος- συγγραφέας.

Δείτε εδώ το τρέιλερ της εκπομπής: