Αυτό είναι το πρώτο υποβρύχιο που είχε ελληνική ονομασία και έμοιαζε με ψάρι. Κατασκευάστηκε το 1858 για την περισυλλογή κοραλλιών, αλλά καταστράφηκε από λάθος μετά από 50 καταδύσεις

Το 1858 στη Βαρκελώνη της Ισπανίας κατασκευάστηκε το «Ictineo Ι», το πρώτο πλήρως λειτουργικό υποβρύχιο του κόσμου. Το σκάφος ήταν πρωτοποριακό για τα δεδομένα της εποχής. Είχε πλάτος 7 μέτρα, ενώ τα δοκάρια ισορροπίας έφταναν τα 2,5 μέτρα. Σχεδιαστής του ήταν ο μηχανικός Νάνσις Μορτούριολ Ι Εσταριόλ.

Όταν ο Μορτουριόλ ζούσε στο Καδακές της Καταλωνίας, έγινε μάρτυρας του θανάτου συλλέκτη κοραλλιών στο βυθό της θάλασσας. Το γεγονός αυτό τον συντάραξε, αλλά παράλληλα τον ενέπνευσε να σχεδιάσει ένα σκάφος, το οποίο θα μπορούσε να κινείται κάτω από την επιφάνεια του νερού. Με αυτόν τον  τρόπο, θα ήταν εύκολη και απολύτως ασφαλής η πρόσβαση των καταδυτών στο βυθό.

Επί 12 χρόνια, ο Μορτουριόλ επεξεργαζόταν το προσχέδιο, αλλά ήταν διστακτικός. Δεν είχε αρκετά χρήματα για να κατασκευάσει ένα τέτοιο σκάφος, ούτε είχε μοιραστεί τις σκέψεις του με κάποιον άλλο, διότι πίστευε πως θα γίνει περίγελος. Στενός οικογενειακός του φίλος ήταν εκείνος που τον παρότρυνε να μιλήσει ανοιχτά για την ιδέα του.  Ήταν πεπεισμένος πως φίλοι και γνωστοί θα ενίσχυαν οικονομικά την όλη προσπάθεια του Μορτουριόλ.

Η κατασκευή

Τα χρήματα βρέθηκαν και η προεργασία για την κατασκευή του υποβρυχίου ξεκίνησε. Για να μην υπάρξουν ατέλειες, ο Μορτουριόλ μελέτησε ναυπηγική. Όταν το σκάφος ολοκληρώθηκε, το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό.

Η πλώρη ήταν εξοπλισμένη με ειδικά εργαλεία για να περισυλλέγει τα κοράλλια. Το κυρίως μέρος του υποβρυχίου είχε διπλή καρίνα, ένα περίβλημα δηλαδή, το οποίο, κατά κάποιον τρόπο, το θωράκιζε και το καθιστούσε ανθεκτικό στην πίεση του νερού.

Αυτός ο εξωτερικός φλοιός 2 χιλιοστών ήταν κατασκευασμένος από ξύλο ελιάς και βελανιδιάς, ενώ το εσωτερικό τμήμα ήταν χάλκινο.

Ο θάλαμος πίεσης είχε 4 μέτρα μήκος, 2 μέτρα ύψος και 1 μέτρο πλάτος.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Μορτουριόλ, το υποβρύχιο ήταν σε θέση να διατηρήσει την ακεραιότητα του μέχρι  500 μέτρα βάθος. Ωστόσο, το «Ictineo I» δοκιμάστηκε σε 50 μέτρα βάθος για ασφάλεια.

Το σκάφος είχε 7 μέτρα μήκος, 2,5 μέτρα ύψος και το εκτόπισμά του έφτανε τους 10 τόνους.

Στα πλάγια, στην πλώρη και στην πρύμνη τοποθετήθηκαν χοντρά γυάλινα παράθυρα, τα οποία ήταν ημι-κωνικά στο σχήμα, ώστε με την πίεση του νερού να μην δημιουργούνται διαρροές και θραύσματα.

Η μορφή ψαριού και η ονομασία «Ictineo»

«Η μορφή του «Ictineo Ι» θυμίζει ψάρι. Και όπως ένα ψάρι, έχει τον κινητήρα του στην ουρά, πτερύγια για να ελέγχει την πορεία του και έρμα, ώστε να διατηρεί την ισορροπία του στο νερό τη στιγμή που βυθίζεται», είχε πει χαρακτηριστικά ο Μορτουριόλ για το υποβρύχιο.

Εξού και το όνομα «Ictineo», που του δόθηκε. Προκύπτει από τις  ελληνικές λέξεις «ιχθύς» που σημαίνει ψάρι και «ναυς» που σημαίνει πλοίο.

Η κυβερνητικά αδιαφορία και ο έρανος για την χρηματοδότηση 

Παρά την περίεργη εξωτερική του εμφάνιση, το «Ictineo Ι» αποτέλεσε «φαινόμενο εξεζητημένης τεχνολογίας», σύμφωνα με τους αναλυτές. Το καλοκαίρι του 1859, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 20 επιτυχημένες καταδύσεις του υποβρυχίου με πλήρωμα. Το μόνο μελανό σημείο, ήταν η απογοητευτική μέγιστη ταχύτητα που έπιανε το σκάφος.

Το τεχνολογικό αυτό επίτευγμα δημιούργησε ενθουσιασμό στο κοινό, αλλά δεν έλαβε υποστήριξη από την κυβέρνηση. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Μορτουριόλ  να στείλει «επιστολή στο έθνος», με την οποία ζητούσε από το λαό της Ισπανίας να βοηθήσει και να συνεισφέρει.

Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από τον έρανο ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Εύποροι και μη πολίτες της Ισπανίας και της Κούβας προσέφεραν 300.000 πεσέτες.

Η καταστροφή μετά από 50 καταδύσεις

Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 1892, το υποβρύχιο καταστράφηκε κατά λάθος, όταν ένα φορτηγό – πλοίο έπεσε πάνω του, ενώ ήταν αγκυροβολημένο.

Είχε συμπληρώσει περισσότερες από 50 καταδύσεις.

Αντίγραφο του «Ictineo I» βρίσκεται σήμερα στην είσοδο του Ναυτικού Μουσείου στη Βαρκελώνη.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η «Χελώνα». Το πρώτο πολεμικό υποβρύχιο στην ιστορία. Το κατασκεύασε ένας φοιτητής για να πολεμήσει τους Άγγλους στον πόλεμο της ανεξαρτησίας