Το μεγαλύτερο τεχνικό έργο της Ελλάδας δύο χρόνια μετά την πρώτη εκσκαφή. Από την αρχαία Δίολκο στην Διώρυγα πέρασαν 2.300 χρόνια

Ίσως να φαίνεται απίστευτο σήμερα, αλλά έτσι ήταν η περιοχή του Ισθμού της Κορίνθου, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες για τη διάνοιξη της διώρυγας, στις 23 Απριλίου 1882.

Αποτέλεσε ένα δύσκολο και πολύπαθο εγχείρημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ιδέα και οι προσπάθειες για την ολοκλήρωση της διώρυγας που ενώνει τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο, διήρκεσαν 2.300 χρόνια!

Η διώρυγα της Κορίνθου έχει μήκος 6,4 χιλιόμετρα, πλάτος στην επιφάνεια της θάλασσας 24,6 μέτρα, ενώ το βάθος της κυμαίνεται από 7,5 έως 8 μέτρα.

Η αρχική φωτογραφία (επιχρωματισμένη) ελήφθη το 1884, δηλαδή δύο χρόνια μετά την έναρξη των εργασιών και καταγράφει την πιο δύσκολη φάση του έργου.

Τα πρώτα πλοία πέρασαν τη διώρυγα – πριν ανοιχτεί – με τη βοήθεια δούλων και ζώων

Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα, ο τύραννος της Κορίνθου, Περίανδρος, ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να κατασκευάσει τη διώρυγα, το 602 π.Χ.

Η γεωγραφική θέση της «Αφνείου Κορίνθου» συνετέλεσε ώστε να αναδειχθεί από την αρχαιότητα σε σπουδαίο εμπορικό και ναυτικό πέρασμα. Ο Περίανδρος, προκειμένου να μεταφέρει εύκολα και γρήγορα τα εμπορεύματα στην πόλη του, κατασκεύασε ένα πλακόστρωτο διάδρομο που στην επιφάνειά του ήταν επενδυμένος με ξύλα, και ονομάζονταν «δίολκος».

Για να περάσουν οι τριήρεις, τα μικρά πλοία της εποχής, άλειφαν τον ξύλινο διάδρομο με λίπος και έτσι γλιστρούσαν. Παράλληλα, τα πλοία τραβούσαν με σχοινιά δούλοι και ζώα και έτσι περνούσαν από τη μια άκρη του Ισθμού στην άλλη.

Η ευρεσιτεχνία αυτή του Τυράννου αποδείχθηκε πολύ προσοδοφόρα για την πόλη, καθώς τα ακριβά διόδια που καταβάλλονταν στην Κόρινθο ήταν το πιο σημαντικό της έσοδο.

Ο χρησμός της Πυθίας σταμάτησε το έργο;

Ο Περίανδρος αργότερα, προσπάθησε να «εκσυγχρονίσει» τον “δίολκο” και βρει ένα τρόπο να ανοίξει μια θαλάσσια δίοδο στον Ισθμό.

Ωστόσο, γρήγορα εγκατέλειψε το σχέδιό του, εξαιτίας της… οργής των Θεών. Μάλιστα, ο φόβος για θεϊκά “αντίποινα”, βασίστηκε στον χρησμό της Πυθίας που έλεγε:

«Ισθμόν δε μη πυργούτε μήδ’ ορύσσετε. Ζευς γαρ έθηκε νήσον η κ’ εβούλετο». Δηλαδή, «τον Ισθμό ούτε να τον οχυρώσετε, ούτε να τον σκάψετε. Γιατί ο Δίας έφτιαξε νησί όπου έκρινε σωστό».

Έτσι, οι δούλοι και τα ζώα συνέχισαν να τραβούν τα πλοία στον «δίολκο» που έγινε η δημοφιλέστερη μέθοδος για να περνούν τα εμπορεύματα από τη μια πλευρά του Ισθμού στην άλλη.

Ο βασικός, όμως, λόγος που ανάγκασε τον Περίανδρο να εγκαταλείψει το σχέδιό του δεν ήταν η θεϊκή οργή αυτή καθαυτή, αλλά οι τεράστιες τεχνικές δυσκολίες εκτέλεσης του έργου και τα οικονομικά συμφέροντα της Κορίνθου, που επιθυμούσε να διατηρήσει την προνομιούχο θέση της ως «κλειδούχος» του διαμετακομιστικού εμπορίου της Μεσογείου.

Άλλωστε, η συνέχιση του «περάσματος» των πλοίων δια της «διόλκου» δεν παρουσίαζε ιδιαίτερα προβλήματα στην Κόρινθο, διότι τα πλοία της εποχής ήταν μικρών διαστάσεων και η μυϊκή δύναμη των δούλων και των ζώων ήταν επαρκής για το σκοπό αυτό.

Ο Καποδίστριας εγκατέλειψε το μεγαλεπήβολο έργο λόγω κόστους!

Οι πρώτες μελετημένες προσπάθειες για να ανοιχτεί η διώρυγα της Κορίνθου έγιναν από τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Το νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στο κονδύλι των 40 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων που απαιτούνταν για την πραγμάτωση του έργου. Έτσι εγκαταλείφθηκε.

Στη συνέχεια, με τη βιομηχανική επανάσταση και την ανάπτυξη του εμπορίου στη Μεσόγειο, το άνοιγμα της διώρυγας της Κορίνθου αποτέλεσε επιτακτική ανάγκη.

Το συγκεκριμένο έργο θα παρείχε δυο σημαντικά πλεονεκτήματα στη διεθνή ναυτιλία και το διεθνές εμπόριο: ασφάλεια και οικονομία. Η παράκαμψη των επικίνδυνων ακρωτηρίων Κάβο Μαλέα και Κάβο Ματαπά θα μείωνε σημαντικά το κόστος μεταφοράς και θα εξασφάλιζε μεγαλύτερη ασφάλεια στα ταξίδια.

Τελικά, η Κυβέρνηση Ζαΐμη το 1869 αποφασίζει και ψηφίζει πρώτη το νόμο «περί διορύξεως του Ισθμού».

11 χρόνια και 2.500 εργάτες χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση του έργου

Το όραμα του Χαρίλαου Τρικούπη ήταν να εκσυγχρονίσει τη χώρα με μεγάλα έργα υποδομής. Πρώτο και μεγαλύτερο ήταν η διάνοιξη του ισθμού. Οι εργασίες ξεκίνησαν στις 23 Απριλίου του 1882 από μια ουγγρική εταιρεία και σταμάτησαν μετά από 8 χρόνια λόγω εξάντλησης όλων των κεφαλαίων.

Στη συνέχεια, την ολοκλήρωση του έργου ανέλαβε η εταιρεία του τραπεζίτη Ανδρέα Συγγρού. Ο Συγγρός ανέθεσε την εκτέλεση του έργου στην εργοληπτική εταιρεία του Α. Μάτσα. Συνολικά χρειάστηκαν 2.500 εργάτες και μηχανικοί για να ολοκληρώσουν το δύσκολο αυτό έργο μέσα σε 11 χρόνια.

Η διώρυγα της Κορίνθου εγκαινιάστηκε στις 25 Ιουλίου του 1893 από τον πρωθυπουργό Σωτήριο Σωτηρόπουλο.

Από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της μέχρι σήμερα, αποτελεί διεθνή κόμβο θαλάσσιων συγκοινωνιών. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περίπου 12.000 πλοία από κάθε γωνία του πλανήτη διασχίζουν τη διώρυγα της Κορίνθου με τα εμπορεύματά τους.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Δείτε πώς μετέφεραν οι αρχαίοι τις τριήρεις στην ξηρά, όταν δεν υπήρχε ο Ισθμός. Πλήρωναν διόδια και τα πλοία