“Αυτή τη φορά κύριοι, θα έχετε τον πόλεμο”. Η υπόσχεση του Χίτλερ στους στρατηγούς του, λίγο πριν ξεκινήσει τον παγκόσμιο πόλεμο από την Πολωνία, που πολεμούσε ακόμη με άλογα

Το κείμενο έστειλε ο αναγνώστης μας Αναστάσιος-Σπυρίδων Μαλεσιάδας

Την 1η Σεπτεμβρίου 1939 ξεκινά η φονικότερη πολεμική σύρραξη της ιστορίας. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Η έναρξή του σηματοδοτείται με την εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία, ξεκινώντας τις εχθροπραξίες που θα οδηγήσουν στο πρωτοφανές λουτρό αίματος με περισσότερους από 55 εκατομμύρια νεκρούς.

Η οικονομική ανάπτυξη της Πολωνίας

Η επιλογή της Πολωνίας από τον Αδόλφο Χίτλερ, δε στερείτο πολιτικού περιεχομένου.

Η εισβολή δικαιολογήθηκε στη γερμανική συνείδηση με το πρόσχημα της αδικίας που είχαν υποστεί οι Γερμανοί με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών σε περιοχές όπως η Ανατολική Πρωσία, η Άνω Σιλεσία και η Βάρτα, τις οποίες πολλοί θεωρούσαν γερμανικές, επειδή είχαν, στην πλειοψηφία τους, πληθυσμό γερμανικής καταγωγής.

Η κίνηση αυτή του Χίτλερ δεν αποσκοπούσε, φυσικά, στη διατήρηση της ειρήνης στα σύνορα.

Απώτερος στόχος της ήταν η εξουδετέρωση της πιθανής γαλλο-πολωνικής συμμαχίας πριν προλάβει η Γερμανία να ολοκληρώσει τον επανεξοπλισμό της.

Οι πολιτικές εξελίξεις υπήρξαν κατακλυσμιαίες και όλες έτειναν εις βάρος της Πολωνίας.

Ο αντιπερισπασμός από τη ναζιστική ηγεσία με τις συχνές επισκέψεις ανώτατων στελεχών της όπως ο Χέρμαν Γκέρινγκ στο πολωνικό έδαφος και τα λόγια του για μία “ισχυρή, ανεξάρτητη Πολωνία” καθησύχαζαν τη μεγάλη μάζα των Πολωνών και εξάλειφαν τους όποιους φόβους.

Κάποιοι όμως κοιτούσαν πιο καχύποπτα αυτές τις γερμανικές κινήσεις. Και είχαν δίκιο.

Ολέθριο σφάλμα αποδείχθηκε η μακαριότητα της πολωνικής κυβέρνησης που πίστευε στην ειρήνη καθώς και η άρνηση εκσυγχρονισμού του πολωνικού στρατού από τους μεγάλους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς της χώρας.

Την ίδια στιγμή, οι Γερμανοί καλούσαν τους πολωνούς πρεσβευτές να παρακολουθήσουν τις μεγαλειώδεις γερμανικές παρελάσεις και τις τρομακτικά καινοτόμες ασκήσεις του γερμανικού στρατού – ή τουλάχιστον, ένα μέρος τους, διότι το νέο δόγμα πολέμου που εμφανίστηκε στην Πολωνία ήταν άκρως απόρρητο.

Στις αρχές του ’39, ο πολιτικός λόγος του Χίτλερ άρχισε να χρωματίζεται από αλυτρωτικά σχόλια “περί καταπίεσης των γερμανικών πληθυσμών”. Ο Φύρερ ζήτησε την ελεύθερη διέλευση των Γερμανών μέσω αυτοκινητοδρόμου που θα διέτρεχε την Πομερανία, την επαρχία της Πολωνίας.

Όλοι περίμεναν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι να αρνηθούν πεισματικά, το μόνο όμως που έκαναν ήταν να εγγυηθούν την εδαφική ακεραιότητα της Πολωνίας.

Άλλο ένα γεγονός, έδωσε ελπίδα στους απλούς κατοίκους πως ο γερμανικός επεκτατισμός θα αποσοβείτο μπροστά στην ισχύ των μετέπειτα Συμμαχικών όπλων.

Το Μάρτιο του 1939 υπογράφεται η συνθήκη συμμαχίας μεταξύ Λονδίνου και Βαρσοβίας που είχε ως στόχο την υπεράσπιση της Πολωνίας, σε περίπτωση πολέμου.

Η Γαλλία, απρόθυμη για νέα πολεμική σύρραξη, έδωσε μία υποτυπώδη εγγύηση – στην ουσία, ένα γράμμα κενό.

Η κορωνίδα των πολιτικών εξελίξεων φτάνει στις 21 Αυγούστου 1939, με το Σύμφωνο Μη Επιθέσεως Ρίμπεντροπ-Μολότοφ, μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι Πολωνοί δε μπορούσαν να γνωρίζουν πως το σύμφωνο αυτό στην ουσία “άνοιγε τις πύλες” για το διαμελισμό της χώρας τους.

Προπαρασκευή και σύγκριση δυνάμεων

Από τον Μάιο του 1939, η γερμανική στρατιωτική ηγεσία είχε εκπονήσει, κατόπιν διαταγής του Χίτλερ, σχέδιο εισβολής στην Πολωνία.

Ο Χίτλερ είχε πει στους στρατηγούς και τους επιτελείς:

“Μην περιμένετε την επανάληψη των γεγονότων της Τσεχοσλοβακίας. Αυτή τη φορά κύριοι, θα έχετε τον πόλεμο”.

Τον Αύγουστο, η Βέρμαχτ ήταν έτοιμη για την εισβολή.

Άνδρες και υλικά περίμεναν τη διαταγή.

Ο Χίτλερ περιμένει, αναζητεί τρόπο να πετύχει την εμπλοκή των Βρετανών στον πόλεμο, καθότι είναι σίγουρος για την απουσία γαλλικών δυνάμεων και εμπλοκών στην πολωνική εκστρατεία.

Όλα ήταν εμφανή, από τα τέλη Αυγούστου, όταν ο γερμανικός στρατός είχε συγκεντρώσει τις διαθέσιμες δυνάμεις του στα πολωνικά σύνορα ή και σε ελάχιστο βάθος μέσα στο πολωνικό έδαφος.

Οι άδειες είχαν ανακληθεί, τα αεροδρόμια είχαν κλείσει, πτήσεις εσωτερικού δεν υπήρχαν και τα τυπογραφεία σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εσωτερικών είχαν προβλέψει την εκτύπωση δελτίων τροφίμων.

Οι γερμανικές δυνάμεις

Οι γερμανικές δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν για την εισβολή στη Πολωνία δεν ήταν διόλου ασήμαντες.

Το γερμανικό σχέδιο εισβολής προέβλεπε την ύπαρξη δύο Στρατιών, που θα έφεραν το βάρος των επιχειρήσεων:

Η βόρεια Στρατιά υπό τον Στρατάρχη Φέντερ φον Μποκ και η νότια Στρατιά υπό τον Γκερντ φον Ρούντστεντ, οι οποίες θα εξαπέλυαν επιθέσεις προς το νότο, τη Κρακοβία, τη Βαρσοβία και το Λότζ.

Στο σύνολό τους, οι γερμανικές δυνάμεις αριθμούσαν σχεδόν 1.500.000 εκατομμύριο άνδρες, με 2.750 άρματα μάχης και 9.000 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων, πολλά εκ των οποίων ακόμη ιππήλατα.

Ως υποστήριξη, η Λουτβάφε (γερμανική Πολεμική Αεροπορία) διέθετε επιβλητικές δυνάμεις: 2.315 αεροσκάφη, κατανεμημένα σε δύο αεροπορικούς στόλους (Luftflotte).

Το Πολεμικό Ναυτικό θα υποστήριζε τις επιχειρήσεις με πυροβόλα της ομάδας “Ost” (=Ανατολή) και θα αντιμετώπιζε το, ακόμη πιο ασθενές, πολωνικό ναυτικό.

Oι απαρχαιωμένες πολωνικές δυνάμεις

Οι δυτικοί, σε εκθέσεις τους για τη δύναμη του πολωνικού στρατού, υπολόγιζαν πως με βάση τον πληθυσμό της χώρας υπήρχε διαθέσιμη δύναμη 80 μεραρχιών και 450 αεροσκαφών.

Αποδείχθηκε πως οι Πολωνοί διέθεταν τις μισές μεραρχίες ενώ ελάχιστα αεροσκάφη μπορούσαν να θεωρηθούν επιχειρησιακά ή σύγχρονα – τα περισσότερα να είναι απαρχαιωμένα.

Ο πολωνικός στρατός, διέθετε περίπου 100 θωρακισμένα οχήματα παλαιού τύπου, που δε μπορούσαν να συγκριθούν και να αναμετρηθούν με τα γερμανικά. Παράλληλα, αντί των 2000 αντιαεροπορικών πυροβόλων που ήταν αναγκαία για την αεράμυνα της χώρας, μπορούσαν να παραταχθούν μόλις 500.

Το πυροβολικό των Πολωνών ήταν αξιόλογο σε ποιότητα και σε αριθμό αλλά είχε ένα ελάττωμα.

Ήταν εξ’ ολοκλήρου ιππήλατο και αυτό μπορούσε να φανεί μοιραίο μπροστά στο αυτοκινούμενο πυροβολικό των Γερμανών και τη συντριπτική υπεροχή της αεροπορίας.

Διέθετε το εξαιρετικό αντιαρματικό πυροβόλο Bofors των 37mm το οποίο αποδείχθηκε φονικό εναντίον των γερμανικών θωρακισμένων οχημάτων και προκάλεσε σημαντικές απώλειες.

Το δίκτυο διαβιβάσεων ήταν υποτυπώδες και απαρχαιωμένο, γεγονός που έπαιξε ρόλο στο πεδίο της μάχης, όπου η ταχεία μετάδοση διαταγών και πληροφοριών καθορίζει και την έκβασή της.

Όλα τα πολωνικά στρατεύματα βρίσκονταν στα σύνορα και δε διέθεταν εφεδρείες ενώ δεν είχαν προχωρήσει σε επιστράτευση και διασπορά δυνάμεων ώστε να μην προκαλέσουν τη γερμανική επιθετικότητα.

Οι πολωνικές εκτιμήσεις για το γερμανικό στρατό έλεγαν μάλιστα, πως η Βέρμαχτ θα χρειαζόταν 15 μέρες για να κινητοποιηθεί με μεγάλη δύναμη εναντίον της χώρας. Οι επιτελείς ήλπιζαν πως αυτό θα τους έδινε το χρόνο να λάβουν επιμελημένες θέσεις άμυνας και να προχωρήσουν την επιστράτευση και την κινητοποίηση όπως εκείνοι επιθυμούσαν, σύμφωνα με τις εδαφικές ιδιαιτερότητες του πολωνικού εδάφους.

Οι πολωνικές δυνάμεις δεν ξεπερνούσαν τους 950.000 άνδρες, έναντι των 2.500.000 που μπορούσαν να κινητοποιηθούν, σύμφωνα με τα σχέδια επιστράτευσης.

Οι εφεδρείες δεν είχαν καταφέρει να ολοκληρώσουν τη συγκρότησή τους, οι υπάρχουσες δυνάμεις έχουν παραταχθεί στις όχθες των ποταμών και πολλές εκτάσεις στα μετόπισθεν παρέμειναν αφύλακτες.

Το πολωνικό Επιτελείο διέπραξε ένα ακόμα ολέθριο σφάλμα.

Προσπάθησε να φυλάξει το εθνικό έδαφος καθ’ ολοκληρίαν μονάχα με αντίσταση στα δυτικά, χωρίς πρόβλεψη δεύτερης γραμμής άμυνας.

Στο σύνολό του, ο πολωνικός στρατός διέθετε 39 ΜΠ 11 ΤΑΞ/ΙΠΠ, τρεις Ορεινές Ταξιαρχίες, δύο Μ/Κ ΤΑΞ και μικρότερες μονάδες υποστήριξης.

Απέναντι στα σχεδόν 3.000 άρματα των Γερμανών διέθετε μόνο 695 άρματα μάχης κι αυτά σχετικά ελαφρά, 52 θωρακισμένα οχήματα, ενώ 185 άρματα μάχης παρέμεναν σε εφεδρεία.

Φυσικά οι Πολωνοί -και ο κόσμος ολόκληρος- δεν είχαν ιδέα τι είχαν σχεδιάσει οι Γερμανοί και τι έμελλε να χτυπήσει την πατρίδα τους.

Ένα νέο δόγμα, που οι Γερμανοί ονόμαζαν BewegungsKrieg (Πόλεμος Κινήσεων-Ελιγμών), έμεινε γνωστό στην ιστορία με την ονομασία, που του χάρισε ένας Βρετανός δημοσιογράφος μέσα στην καθολική μέθη του τρόμου, για το νέο αυτό τρόπο διεξαγωγής πολέμου.

Το όνομα αυτού: BlitzKrieg – Κεραυνοβόλος Πόλεμος.

Αναστάσιος-Σπυρίδων Μαλεσιάδας

Ιστορικός Ερευνητής

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να στέλνουν κείμενα μπορούν να μας τα στέλνουν στη διεύθυνση: info@mixanitouxronou.gr Εφόσον τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, που έχουν να κάνουν με το ύφος της ιστοσελίδας, θα δημοσιεύονται. Η ΜτΧ δεν ευθύνεται για τυχόν ανακρίβειες στα κείμενα των αναγνωστών.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο Χίτλερ «έδωσε» τρεις επιλογές. Νίκη, Θάνατος ή αυτοκτονία. Ο στρατάρχης που διάλεξε να παραδοθεί στο σοβιετικό στρατό, διαλύοντας τα νεύρα του Φύρερ και οδήγησε στην αιχμαλωσία χιλιάδες στρατιώτες του