Είναι ελάχιστα γνωστό, γιατί δεν αποτελεί στιγμή δόξας για την Ελλάδα και άρα η επίσημη Ιστορία το υποβαθμίζει, ότι το 1919, δηλαδή πριν από 95 χρόνια, ο ελληνικός στρατός εκστράτευσε μαζί με γαλλικά και άλλα στρατεύματα στη Ρωσία για να συμβάλει στην ανατροπή των μπολσεβίκων, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Συνολικά 15 χώρες συμμετείχαν στο εκστρατευτικό σώμα που εισέβαλε στη Ρωσία. Τότε η ελληνική στρατιωτική αποστολή δεν είχε υποβοηθητικό ρόλο, όπως συνέβη με την πρόσφατη συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς παρεμβάσεις στη Μέση Ανατολή μετά το 1990.
Στο πλαίσιο της πολιτικής της “Μεγάλης Ιδέας”, κρίθηκε ότι η Ελλάδα θα εξυπηρετούσε τα δικά της μεταγενέστερα σχέδια στη Μικρά Ασία, εφόσον συμμετείχε δυναμικά στην κατά κύριο λόγο γαλλική πρωτοβουλία εισβολής στη Ρωσία.
Έτσι, το πρώτο πεντάμηνο του 1919 περισσότεροι από 23 χιλιάδες Έλληνες πολέμησαν εναντίον των μπολσεβίκων στην Ουκρανία, που τότε ανήκε στη Ρωσία. Τα ελληνικά και τα υπόλοιπα συμμαχικά στρατεύματα ηττήθηκαν κατά κράτος, με μεγάλες απώλειες. Ο γιατρός Νικόλαος Σμπαρούνης, 1888-1966, γνωστός στους παλιούς Αθηναίους λόγω της “Κλινικής Σμπαρούνη” που ίδρυσε ο ίδιος το 1941, υπηρετούσε τότε στον στρατό ως επίατρος και κρατούσε προσωπικό ημερολόγιο της ελληνικής εκστρατείας.
Πατριωτικός επαγγελματισμός
Συνοδευόμενο από τη πολύ κατατοπιστική εισαγωγή της Ιωάννας Παπαθανασίου, το ημερολόγιο περιλαμβάνει καταγραφές από την ημερα που το πλοίο στο οποίο επιβαίνει ο Σμπαρούνης ξεκινά για την Οδησσό ως την ημέρα κατά την οποία, μετά την ήττα, ο ίδιος επιβιβάζεται στο πλοίο της επιστροφής.
Στις ημερολογιακές καταγραφές του ο Σμπαρούνης, παρότι ο ίδιος μάλλον ήταν βενιζελικός, δεν αναφέρεται καθόλου στην τότε κοχλάζουσα διαμάζη βενιζελικών-αντιβενιζελικών ούτε σχολιάζει την απόφαση της κυβέρνησης Βενιζέλου να εμπλέξει την Ελλάδα σε τέταρτο πόλεμο, μετά του δύο Βαλκανικούς και τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, σε διάστημο μικρότερο της δεκαετίας.
Σημείωνει αριθμούς κινών, ώρες άφιξης και αναχώρησης, συναντήσεις με συναδέφλους του στρατιωτικούς γιατρούς. Δεν κρίνει ούτε επικρίνει τίποτε και κανέναν, ακόμα και όταν είναι προφανές, με βάση τον αυξανόμενο αριθμό εισαγωγών στο στρατιωτικό νοσοκομείο, ότι η εκστρατεία κατά των μπολσεβίκων οδηγείται σε οικτρή αποτυχία.
Υπάρχει ωστόσο στην αρχή του ημερολογίου, όταν ο συγγραφείας είναι εν πλω προς την Οδησσό, μία διαφαινόμενη αισιοδοξία, στηριγμένη στην πολεμική εμπειρία του ελληνικού στρατού και στην εικόνα της Ελλάδας ως περιφερειακής δύναμης, η οποία συμμετέχει ως ισότιμος εταίρος σε συμμαχικές πρωτοβουλίες. Στο τέλος του ημερολογίου, παρά το συγκρατημένο ύφος των σημειώσεων του Σμπαρούνη, διακρίνει κανείς στο κείμενο μια υπόκωφη απορία για την αποτυχία της εκστρατείας στην Ουκρανία.
Εθνικιστικός οίστρος
Εκτός από τις καταγραφές κάθε ημέρας, η Παπαθανασίου έχει συλλέχει ημερήσιες διαταγές που εξέδιδε ο Σμπαρούνης ως διοικητής στρατιωτικού νοσοκομείου, εκτενείς αναφορές του προς προϊσταμένους του και έναν επικήδειο λόγο του σε κηδεία Έλληνα στρατιώτη στην Οδησσό. Αυτές οι ομιλίες του Σμπαρούνη έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τις ημερολογιακές σημειώσεις του.
Μέριμνά του, όταν απευθύνεται στους στρατιώτες, είναι να πείσει ότι η συμμετοχή των Ελλήνων στην εκστρατεία δεν παρακινείται από διάθεση παλινόρθωσης του τσάρου ούτε επιθετικότητα κατά των Ρώσων, αλλά από την εκτίμηση ότι μετά το 1917, την επανάσταση των μπολσοβίκων διαδέχθηκε η αναρχία.
Σκεπτόμενος ότι ίσως αυτό ήταν ελάχιστα πειστικό επιχείρημα, ο Σμπαρούνης προσθέτει πως “η εκστρατεία μέλλει να… συντελέσει σπουδαίως εις της πραγματοποίησιν των εθνικών μας ιδεωδών”. Σε τουλάχιστον δύο ομιλίες του ο Σμπαρούνης προσπαθεί να εμπνεύσει τους ακροατές του θυμίζοντάς τους ότι απώτερος σκοπός ήταν να συνεχιστεί και ολοκληρωθεί η λειτουγία στην Αγία Σοφιά, η οποία διακόπηκε κατά την άλωση της Πόλης το 1453.”
Πηγή: Εφημερίδα “Το ΒΗΜΑ”
Διαβάστε στη “ΜτΧ”:Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr