Το παιδικό παιχνίδι των Ράιτ, που έγινε αφορμή να δημιουργηθεί το πρώτο πετυχημένο αεροπλάνο. Ο εφευρέτης του αυτοκτόνησε

Στις 17 Δεκεμβρίου 1903 οι αδελφοί Ράιτ πραγματοποίησαν τις πρώτες πετυχημένες πτήσεις με αεροπλάνο στην ιστορία. Πρώτος πέταξε ο Όρβιλ και στη συνέχεια ο Γουίλμπουρ Ράιτ. Στην τελευταία πτήση τους την ίδια μέρα πέταξαν και οι δύο μαζί.

Οι πτήσεις των Ράιτ έφεραν στο προσκήνιο το αεροπλάνο που σύντομα θα επηρέαζε σε τεράστιο βαθμό ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η έμπνευση για τη δημιουργία αεροπλάνου,  ήταν ένα παιδικό παιχνίδι και η σύνδεσή του με έναν εφευρέτη που η προσπάθειά του να κατασκευάσει το πρώτο αεροπλάνο είχε τραγική κατάληξη

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Τον 19^ο αιώνα υπήρχαν εφευρέτες σε διάφορες χώρες που κατασκεύαζαν μικρές πτητικές μηχανές, που ήταν πρόδρομοι του αεροπλάνου. Αυτά καταγράφονται στη βιβλιογραφία ως «ορνιθόπτερα», από το όνομα του ανεμοπλάνου, που γύρω στο 1500 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σχεδίασε, αλλά δεν κατασκεύασε ποτέ.

Κάποιες από τις κατασκευές αυτές έκαναν πειραματικές πτήσεις με μικρούς ατμοκινητήρες. Οι εφευρέτες τους ευελπιστούσαν ότι βελτιώνοντας τα χαρακτηριστικά τους θα μπορούσαν να κατασκευάσουν ένα μεγάλο μοντέλο που να μπορεί να πετά με πιλότο.

 Ο Αλφόνς Πενώ και τα πρωτοποριακά σχέδιά του

Ο Γάλλος Αλφόνς Πενώ (Alphonse Penaud) ήταν ένας από τους σημαντικότερους εφευρέτες πτητικών μηχανών στον ύστερο 19^ο αιώνα. Τα μοντέλα του ήταν από τα πιο καινοτόμα και τα χαρακτηριστικά τους επηρέασαν μεταγενέστερους σχεδιαστές αεροπλάνων.

Το 1870 σε ηλικία μόλις 20 ετών έλυσε ένα βασικό πρόβλημα που απασχολούσε τους σύγχρονούς του εφευρέτες. Αυτό ήταν ο τρόπος που ο κινητήρας θα μπορούσε να δίνει ώθηση στον έλικα ενώ το όχημα βρισκόταν στον αέρα.

Ο Πενώ εισήγαγε τη χρήση ενός στριφτού καουτσούκ μέσω του οποίου δινόταν ώθηση στον έλικα και έτσι γυρνούσε στη διάρκεια μιας πτήσης. Την καινοτομία εφάρμοσε πρώτα σε μικρά ελικόπτερα μοντέλα. Το 1871 κατασκεύασε ένα μικρό ορνιθόπτερο που ονόμασε «Πλανοφόρο». Ήταν μονοπλάνο μήκους 50 εκατοστών με άνοιγμα πτερυγίων 45 εκατοστών και μια έλικα ώθησης δύο λεπίδων, διαμέτρου 20 εκατοστών. Ζύγιζε περίπου 16 κιλά.

Εκτός από την καινοτομία του έλικα, ο Αλφόνς Πενώ ενσωμάτωσε στον “Πλανοφόρο” πρωτότυπες ιδέες, για τα περιγράμματα των πτερυγίων και τις αεροδυναμικές αρχές. Έτσι αυτό είχε κωνικά δίεδρα πτερύγια και ένα ρυθμιζόμενο συγκρότημα ουράς με κυρτά άκρα πτερών που παρείχαν πλευρική σταθερότητα. Επρόκειτο για το πρώτο πραγματικά σταθερό μοντέλο αεροπλάνου στην ιστορία και σηματοδότησε την αρχή των δοκιμαστικών πτήσεων με κινητήρα.

Το «Πλανοφόρο» δοκιμάστηκε στους κήπους Tuileries στο Παρίσι στις 18 Αυγούστου 1871 και πέταξε 40 μέτρα σε 11 δευτερόλεπτα. Η επιτυχία αυτή έκανε τον Αλφόνς Πενώ να φτιάξει μια ολόκληρη σειρά «πλανοφόρων».

Όμως, αυτό που ήθελε ο Πενώ ήταν να φτιάξει ένα αεροπλάνο που θα πετούσε με πιλότο και ένα επιβάτη. Το 1876 έκανε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τα σχέδια ενός μονοπλάνου. Αν κατασκευαζόταν θα ζύγιζε 1.195 κιλά και θα είχε  ανώτατη ταχύτητα 96,5 χιλιόμετρα την ώρα.

Στα σχέδια του αεροπλάνου του Πενώ είχαν ενσωματωθεί πολλά χαρακτηριστικά που υπάρχουν στα σύγχρονα αεροπλάνα, όπως πηδάλιο συνδεδεμένο με σταθερό κάθετο πτερύγιο, αντίθετα περιστρεφόμενους έλικες, πιλοτήριο με γυάλινη καλύπτρα, ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης με αμορτισέρ και όργανα χειρισμού.

Δυστυχώς για τον Πενώ, δεν μπόρεσε να βρει χρηματοδότη για να πραγματοποιήσει το φιλόδοξο σχέδιο του αεροπλάνου του. Παράλληλα, τα σχέδια των ελικοπτέρων και των “πλανοφόρων” του χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς κατασκευαστές παιχνιδιών δίχως να πληρώσουν πνευματικά δικαιώματα στον εφευρέτη. Η κατάσταση αυτή οδήγησε τον Αλφόνς Πενώ σε κατάθλιψη και το 1880 αυτοκτόνησε σε ηλικία τριάντα ετών. Αυτά τα παιχνίδια όμως έπαιξαν το ρόλο τους στην δημιουργία του αεροπλάνου

   Το παιχνίδι

Το 1878, δύο χρόνια πριν από την αυτοκτονία του Αλφόνς Πενώ, ένας επίσκοπος στις ΗΠΑ, ο Μίλτον Ράιτ, αγόρασε ένα παιχνίδι που αντέγραφε το ελικόπτερο του Πενώ. Το έκανε δώρο στους δύο μικρότερους γιους του, τον 11χρονο Γουίλμπουρ και τον 7χρονο Όρβιλ. Τα δύο αγόρια παθιάστηκαν με το παιχνίδι που πετούσε για λίγο και σε μικρό ύψος.

Τελικά το διέλυσαν. Προσπαθώντας να το επιδιορθώσουν έφτιαξαν ένα μοντέλο που πετούσε καλύτερα από το πρωτότυπο.

Αυτό οδήγησε τους Ράιτ να φτιάξουν δικά τους μικρά μοντέλα πτητικών μηχανών. Μία μέρα στο δημοτικό σχολείο, ο δάσκαλος έπιασε τον Όρβιλ μέσα στην τάξη να φτιάχνει ένα από αυτά τα παιχνίδια, αντί να διαβάζει με τους συμμαθητές του. Στην παρατήρηση του δασκάλου, ο μικρός απάντησε ότι δούλευε πάνω σ’ ένα σχέδιο με τον αδελφό του τον Γουίλμπερ για να φτιάξουν αεροπλάνο με το οποίο θα πετούσαν οι δύο τους. Ήταν ειλικρινής.

Αυτό έγινε πραγματικότητα περίπου 25 χρόνια αργότερα.

Όταν οι αδελφοί Ράιτ μεγάλωσαν, άρχισαν να κατασκευάζουν ένα ανεμοπλάνο που έγινε στη συνέχεια το αεροπλάνο τους, το «Flyer». Με αυτό πέταξαν τον Δεκέμβριο του 1903. Προκειμένου να βελτιώσουν τα χαρακτηριστικά του ανεμοπλάνου, μελέτησαν σε βάθος τα σχέδια πτητικών κατασκευών άλλων εφευρετών. Ανάμεσα σε αυτά ήταν το ελικόπτερο και το «πλανοφόρο» του Αλφόνς Πενώ. Έτσι θυμήθηκαν με συγκίνηση το παιδικό τους παιχνίδι, το οποίο υπήρξε η βασική πηγή έμπνευσής τους για πετάξουν μια μέρα, με όχημα βαρύτερο από τον αέρα.

Ήταν κρίμα που ο Πενώ “έφυγε” τόσο νωρίς και έτσι δεν έμαθε ποτέ πως συνέβαλε να πραγματοποιηθεί αυτό το τόσο σημαντικό επίτευγμα που άλλαξε τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Αρχική εικόνα: ο Γουίλμπερ (δεξιά) και ο Όρβιλ (αριστερά) σε μικρή ηλικία