Το απίστευτο αεροπορικό ατύχημα. Ο κυβερνήτης εκτινάχθηκε ο μισός έξω από την άτρακτο για 20 λεπτά! Πώς επέζησε

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Τον Ιούνιο του 1990 ένα επιβατικό αεροπλάνο τύπου BAC 1-11 της Μπρίτις Αιργουέις που μετέφερε 87 άτομα υπέστη εκρηκτική αποσυμπίεση ενώ πετούσε πάνω από τη νότια Αγγλία. Το αποτέλεσμα ήταν σχεδόν ολόκληρο το σώμα του κυβερνήτη να κρέμεται για 20 λεπτά έξω από την άτρακτο του αεροσκάφους! Τελικά, ένα από τα μεγαλύτερα θρίλερ στην ιστορία της πολιτικής αεροπλοΐας είχε αίσια κατάληξη αφού ο συγκυβερνήτης όχι μόνο κατάφερε να προσγειώσει το αεροπλάνο αλλά και ο κυβερνήτης επέζησε από θαύμα!

Μία “συνηθισμένη” πτήση

Το πρωϊνό της 10^ης Ιουνίου 1990 είχε προγραμματιστεί να πετάξει η Πτήση 5390 της Μπρίτις Αιργουέις από το αεροδρόμιο του Μπέρμιγχαμ στην Αγγλία για το αεροδρόμιο της Μάλαγα στην Ισπανία. Ο τύπος του αεροπλάνου που θα εκτελούσε την πτήση ήταν ένα BAC 1-11 528FL που κατασκευάστηκε το 1971 και αποκτήθηκε από τη Μπρίτις Αιργουέις το 1988.

Κυβερνήτης της Πτήσης 5390 ήταν ο 42χρονος Τίμοθι Λάνκαστερ ο οποίος είχε καταγράψει 11.050 ώρες πτήσης με επιβατικά αεροπλάνα, συμπεριλαμβανομένων 1.075 ωρών με BAC 1-11. Ο συγκυβερνήτης της πτήσης, ο 39χρονος Άλαστερ Άτσισον, διέθετε 7.500 ώρες πτήσης, με 1.100 από αυτές στο BAC 1-11. Επρόκειτο για δύο πιλότους με μεγάλη πτητική εμπειρία. Το αεροσκάφος μετέφερε επίσης τετραμελές πλήρωμα καμπίνας και 81 επιβάτες.

Η Πτήση 5390 απογειώθηκε κανονικά στις 08:20 π.μ. με τον συγκυβερνήτη Άτσισον στα χειριστήρια. Αφού εκτέλεσε μια συνηθισμένη απογείωση παρέδωσε στη συνέχεια τον έλεγχο στον Λάνκαστερ τον κυβερνήτη του αεροσκάφους. Το αεροπλάνο συνέχιζε να ανεβαίνει και ολοκλήρωσε την απογείωσή του στις 08:33 όταν είχε φθάσει περίπου στα 17.300 πόδια. Τότε ξεκίνησε να πετά οριζόντια πάνω από την περιοχή Οξφορντσάιρ της νότιας Αγγλίας με κατεύθυνση νοτιοανατολικά προς τον Ατλαντικό.

Οι πιλότοι έσβησαν την ένδειξη των επιβατών να έχουν δεμένες τις ζώνες ασφαλείας και έλυσαν τις δικές τους. Την ίδια στιγμή, το πλήρωμα καμπίνας ξεκίνησε τη διαδικασία να σερβίρει καφέδες και χυμούς στους επιβάτες.

“Ο κυβερνήτης μόλις εκτινάχθηκε από το παράθυρο!”

Ένας από τους αεροσυνοδούς, ο Νάιτζελ Όγκντεν, μπήκε στο πιλοτήριο για να σερβίρει καφέ στους πιλότους. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή ακούστηκε ένας δυνατός κρότος και η καμπίνα γέμισε από ένα ορμητικό αέρα. Είχε ξεκινήσει μία απότομη και βίαια αποσυμπίεση στο θάλαμο διακυβέρνησης. Το αριστερό παράθυρο του παρμπρίζ του αεροπλάνου, στην πλευρά που καθόταν ο Λάνκστερ, είχε εξαφανιστεί.

Ο κυβερνήτης Λάνκαστερ εκτινάχθηκε από τη θέση του από τον αέρα της αποσυμπίεσης. Τα γόνατά του πιάστηκαν στα χειριστήρια πτήσης και έτσι δεν πετάχτηκε ολόκληρος έξω από το αεροπλάνο. Όμως, το πάνω μέρος του σώματός του παρέμεινε έξω απ’ αυτό εκτεθειμένο σε ακραίο άνεμο και κρύο.

Όπως ο Λάνκαστερ πετάχτηκε, απενεργοποίησε με τα πόδια του τον αυτόματο πιλότο με αποτέλεσμα το αεροπλάνο να χάσει απότομα ύψος. Η πόρτα του πιλοτηρίου εκτινάχθηκε πάνω στην κονσόλα ελέγχου αυξάνοντας ανεξέλεγκτα την ταχύτητα πτώσης του αεροπλάνου. Επιπλέον, ο δυνατός αέρας πέταξε έγγραφα και συντρίμματα από τον θάλαμο διακυβέρνησης στην καμπίνα των επιβατών.

Η αντίδραση του πληρώματος

Ο αεροσυνοδός Όγκντεν, έσπευσε να πιάσει τον Λάνκαστερ από τη ζώνη, ενώ οι άλλοι τρεις αεροσυνοδοί βοηθούσαν και καθησύχαζαν τους επιβάτες. Αφού διαπίστωσαν ότι δεν είχε τραυματιστεί κανείς από τα αντικείμενα που είχαν πεταχτεί, ζήτησαν από τους επιβάτες να πάρουν θέση για την περίπτωση αναγκαστικής προσγείωσης του αεροσκάφους.

Ο Άτσισον μπόρεσε να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου και να το σταθεροποιήσει. Όμως, στο αεροπλάνο είχε λιγοστέψει επικίνδυνα το επίπεδο οξυγόνου. Καθώς το BAC 1-11 δεν ήταν εφοδιασμένο με μάσκες οξυγόνου για όλους τους επιβαίνοντες, ο Άτσισον ξεκίνησε μια γρήγορη κάθοδο έκτακτης ανάγκης για να φτάσει σε ύψος με επαρκή πίεση αέρα.

Έπειτα δέσμευσε ξανά τον αυτόματο πιλότο και απέστειλε σήμα κινδύνου. Αυτή απαντήθηκε αμέσως αλλά ήταν αδύνατο για τον Άτσισον να ακούσει τις οδηγίες από τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας εξαιτίας του θορύβου του ανέμου.

Η δυσκολία επικοινωνίας με τον πύργο ελέγχου καθυστέρησε την έναρξη των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης.

Το δράμα συνεχίζεται…

Ο αεροσυνοδός, που κρατούσε ακόμα τον Λάνκαστερ, είχε πλέον εξαντληθεί. Έτσι οι αεροσυνοδοί Τζον Χιούαρντ και Σάιμον Ρότζερς έσπευσαν να κρατήσουν τον κυβερνήτη Λάνκαστερ από τα πόδια. Την ίδια ώρα είχε μείνει με τους επιβάτες η αεροσυνοδός Σούζαν Πρινς. Στα περίπου 10 λεπτά που ο Όγκτεν κρατούσε τα πόδια του Λάνκαστερ, το σώμα του είχε μετατοπιστεί αρκετά εκατοστά πιο έξω από την άτρακτο και το κεφάλι του χτυπούσε δυνατά πάνω στην εξωτερική πλευρά της. Οι Χιούαρντ και Ρότζερς ήταν σίγουροι ότι ο Λάνκαστερ είχε πεθάνει, αλλά συνέχιζαν να τον κρατούν.

Ο Άτσισον τους φώναζε συνέχεια να μην αφήσουν το άψυχο σώμα του κυβερνήτη να τους φύγει γιατί θα χτυπούσε το αριστερό φτερό, τον κινητήρα ή τον οριζόντιο σταθεροποιητή με καταστροφικά αποτελέσματα για το αεροπλάνο και όλους τους επιβαίνοντες.

Μπορεί να υπήρχε μέχρι εκείνη τη στιγμή ένας νεκρός, αλλά βρίσκονταν σε κίνδυνο οι ζωές 86 άλλων ανθρώπων.

Η σωτηρία της Πτήσης 5390

Τελικά, ο Άτσισον μπόρεσε να ακούσει τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας να του λέει να πραγματοποιήσει έκτακτη προσγείωση στο αεροδρόμιο του Σαουθάμπτον. Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας οι δύο αεροσυνοδοί συνέχιζαν να κρατούν τον Λάνκαστερ από τα πόδια ενώ το υπόλοιπο σώμα του χτυπιόταν στην εξωτερική πλευρά της ατράκτου.

Στις 08:55 το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο Σαουθάμπτον και οι επιβάτες αποβιβάστηκαν χρησιμοποιώντας τα συστήματα έκτακτης ανάγκης. Είχαν περάσει μόλις 20 λεπτά από την στιγμή που ξεκίνησε η αποσυμπίεση της καμπίνας διακυβέρνησης.

Για όσους έζησαν το περιστατικό, τους φάνηκε αιώνας!

Όπως ήταν φυσικό, τα μέλη του πληρώματος ένιωσαν μεγάλη ανακούφιση που άπαντες, με την εξαίρεση του κυβερνήτη, επέζησαν. Όμως, γρήγορα έμαθαν ένα νέο που τους γέμισε με χαρά.

Ο κυβερνήτης είναι ζωντανός!

Όταν η ομάδα διάσωσης κατέβαζε το σώμα του Λάνκαστερ μέσα από το κενό που δημιουργήθηκε από την αποκόλληση του παραθύρου, διαπιστώθηκε ότι ήταν αναίσθητος αλλά ακόμη ζωντανός! Έφερε κρυοπαγήματα, κατάγματα στα  χέρια του και ήταν σε σοκ. Μεταφέρθηκε σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο. Οι γιατροί κατάφεραν να τον σώσουν.

Μάλιστα, μετά από αποθεραπεία πέντε μηνών, επέστρεψε στην εργασία του ως κυβερνήτης αεροπλάνων της Μπρίτις Αιργουέις. Συνέχισε να πετά για την εταιρία μέχρι το 2003, οπότε προσελήφθη από την Ίζι-Τζετ. Το 2008 συνταξιοδοτήθηκε.

Ο Άλαστερ Άτσισον παραιτήθηκε από τη Μπρίτις Αιργουέις μετά την Πτήση 5390. Συνέχιζε να πετά, μικρά επιβατικά αεροπλάνα για την αεροπορική εταιρεία «Τσάνελ Εξπρές». Στις 28 Ιουνίου 2015 στα 65^α του γενέθλια, πραγματοποίησε την τελευταία του πτήση επιβατικού αεροπλάνου καθώς στο τέλος της ημέρας βγήκε στη σύνταξη.

Απ’ όλους που έζησαν το συμβάν τη μεγαλύτερη επίπτωση είχε ο Όγκτεν. Για ένα διάστημα υπέφερε από μετατραυματικό άγχος (PTSD) και δεν μπορούσε να πετάξει.

Τα λάθος μπουλόνια

Η αστυνομία βρήκε στο Οξφορντσάιρ το πάνελ του παρμπρίζ και πολλά από τα 90 μπουλόνια που το ασφάλιζαν στη θέση του. Οι ερευνητές της επιτροπής διερεύνησης του αεροπορικού ατυχήματος της Πτήση 5390 της Μπρίτις Αιργουέις, διαπίστωσαν ότι όταν το παρμπρίζ τοποθετήθηκε 27 ώρες πριν από την πτήση, 84 από τα μπουλόνια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν πολύ μικρά σε διάμετρο.

Το προηγούμενο παρμπρίζ είχε επίσης τοποθετηθεί χρησιμοποιώντας λανθασμένα μπουλόνια, τα οποία αντικαταστάθηκαν από τον υπεύθυνο συντήρησης βάρδιας σε παρόμοια βάση, χωρίς να κάνει τον κόπο να τα ελέγξει με βάση το πρωτόκολλο καθώς το αεροπλάνο επρόκειτο να αναχωρήσει σύντομα. Τα μικρότερα μπουλόνια δεν μπορούσαν να αντέξουν τη διαφορά πίεσης του αέρα μεταξύ της καμπίνας και της εξωτερικής ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Τα λάθη που οδήγησαν στο ατύχημα

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο υπεύθυνος συντήρησης της νυχτερινής βάρδιας που εγκατέστησε πρώτος τα λανθασμένα μπουλόνια, δεν συμβουλευόταν τα τεχνικά εγχειρίδια. Είχε συνηθίσει να εργάζεται από μνήμης. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να φορά γυαλιά πρεσβυωπίας, κάτι που δεν έκανε. Είναι πιθανόν ότι θα διαπίστωνε τότε ότι χρησιμοποιούσε μπουλόνια λάθος διαμετρήματος.

Το χειρότερο που ανακάλυψαν οι ερευνητές του ατυχήματος ήταν ότι στο Αεροδρόμιο του Μπέρμιγχαμ δεν υπήρχε δεύτερος τεχνικός να ελέγξει την εργασία που είχε γίνει. Καθώς ο υπεύθυνος συντήρησης της νυχτερινής βάρδιας ήταν ένας υπάλληλος με πολλά χρόνια εμπειρίας, τον είχαν αφήσει να εργάζεται κατά το δοκούν. Κανένας στη διοίκηση του αεροδρομίου δεν είχε ιδέα για τις εργασιακές πρακτικές του που είχαν ως συνέπεια το ατύχημα της Πτήση 5390 της Μπρίτις Αιργουέις.

Η επιτροπής διερεύνησης του συγκεκριμένου ατυχήματος έκανε διάφορες προτάσεις ώστε να μην επαναληφθεί ξανά παρόμοιο αεροπορικό ατύχημα. Πράγματι, παρόμοιο περιστατικό δεν επαναλήφθηκε ποτέ.