80 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς. Οι τελετές μνήμης του ιστορικού γεγονότος

Ογδόντα χρόνια μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, ο κόσμος τιμά σήμερα τη μνήμη αυτού του ιστορικού γεγονότος. Στις τελετές που θα πραγματοποιηθούν στον χώρο του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης των ναζί, αναμένεται να παραστούν περίπου 50 επιζώντες.

Κάτω από τη γνωστή πύλη του Μπιρκενάου, οι επιζώντες θα συμμετάσχουν σε μια επίσημη εκδήλωση μαζί με δεκάδες πολιτικούς ηγέτες, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται ο βασιλιάς Κάρολος Γ’, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, καθώς και ο καγκελάριος και ο πρόεδρος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς και Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ αντίστοιχα.

Η τελετή είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει στις 16:00 (τοπική ώρα, 17:00 ώρα Ελλάδας) με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 54 διαφορετικές χώρες.

«Φέτος επικεντρωνόμαστε στους επιζώντες και στο μήνυμά τους», ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πάβελ Σαβίτσκι, εκπρόσωπος του μουσείου του Άουσβιτς. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, πιθανότατα αυτή θα είναι η τελευταία μεγάλη επέτειος στην οποία συμμετέχει μεγάλος αριθμός επιζώντων. «Ξέρουμε όλοι ότι σε δέκα χρόνια, για την 90ή επέτειο, δεν θα είναι πια δυνατό να έχουμε μια τόσο μεγάλη ομάδα», σημείωσε ο Σαβίτσκι.

Το Άουσβιτς-Μπιρκενάου αποτελεί σύμβολο της γενοκτονίας που διέπραξαν οι ναζί κατά έξι εκατομμυρίων Εβραίων, εκ των οποίων περίπου ένα εκατομμύριο δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο την περίοδο 1940-1945, μαζί με περισσότερους από 100.000 μη Εβραίους.

Πριν από την επέτειο, περίπου 40 επιζώντες από διάφορες χώρες μίλησαν στο Γαλλικό Πρακτορείο, αφηγούμενοι τις εμπειρίες τους. Από το Ισραήλ και την Πολωνία έως τη Ρωσία, την Αργεντινή, τον Καναδά και τη Νότια Αφρική, μοιράστηκαν τις ιστορίες τους και φωτογραφήθηκαν με τις οικογένειές τους, δείχνοντας πως κατάφεραν να νικήσουν το απόλυτο κακό. Παράλληλα, προειδοποίησαν για την αύξηση του μίσους και του αντισημιτισμού και εξέφρασαν φόβους για το ενδεχόμενο επανάληψης της Ιστορίας.

Η Τζούλια Βάλαχ, που πλησιάζει τα 100, δυσκολεύεται να μιλήσει για τις εμπειρίες της στο Μπιρκενάου, καθώς τη συγκλονίζουν. Παρόλο που τη βαραίνει να ξαναζεί αυτή τη φρίκη, συνεχίζει να μοιράζεται τη μαρτυρία της όσο μπορεί. Δίπλα της, η εγγονή της αναρωτιέται: «Όταν δεν θα είναι πια εδώ, θα μας πιστεύουν εμάς, όταν θα μιλάμε γι’ αυτό;».

Η Εσθήρ Σενότ, 97 ετών, ταξίδεψε τον περασμένο μήνα στο Μπιρκενάου με Γάλλους μαθητές, εκπληρώνοντας την υπόσχεση που είχε δώσει το 1944 στην αδελφή της, Φανί, να αφηγείται όσα συνέβησαν ώστε να μην ξεχαστούν από την Ιστορία.

Το στρατόπεδο δημιουργήθηκε το 1940 στους στρατώνες του Οσβιέτσιμ, στην κατεχόμενη Πολωνία, και έλαβε τη γερμανική ονομασία Άουσβιτς από τους ναζί. Οι πρώτοι 728 Πολωνοί πολιτικοί κρατούμενοι μεταφέρθηκαν εκεί στις 14 Ιουνίου του ίδιου έτους.

Στις 17 Ιανουαρίου 1945, καθώς πλησίαζαν τα σοβιετικά στρατεύματα, οι Ες-Ες υποχρέωσαν 60.000 εξαντλημένους κρατούμενους να ξεκινήσουν τη «Πορεία του Θανάτου» προς τη Δύση. Μεταξύ 21 και 26 Ιανουαρίου, οι Γερμανοί ανατίναξαν τους θαλάμους αερίων και τους φούρνους αποτέφρωσης, προτού αποχωρήσουν. Στις 27 Ιανουαρίου, οι Σοβιετικοί βρήκαν 7.000 επιζώντες.

Η ημέρα της απελευθέρωσης του στρατοπέδου έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Ωστόσο, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η ρωσική αντιπροσωπεία δεν προσκαλείται πλέον στις εκδηλώσεις, ύστερα από απόφαση των οργανωτών.

Παράλληλα, προκλήθηκαν αντιδράσεις για φήμες σχετικά με πιθανή συμμετοχή του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. Παρότι η πολωνική κυβέρνηση δήλωσε πως δεν θα προχωρούσε σε σύλληψή του αν επισκεπτόταν το Άουσβιτς, τελικά ο Νετανιάχου δεν φαίνεται να έχει τέτοια πρόθεση. Το Ισραήλ θα εκπροσωπηθεί από τον υπουργό Παιδείας, Γιοάβ Κις.