60 τραυματίες, 80 συλλήψεις και 5 μέρες άγριων συμπλοκών στη Ρόδο του 1980. Τα πρωτοφανή επεισόδια για να μην πιάσει λιμάνι το τουρκικό κρουαζιερόπλοιο (φωτό)

Στις 15 Ιουλίου 1980 το τουρκικό κρουαζιερόπλοιο “Γκεμλίκ” προσεγγίζει το λιμάνι της Ρόδου. Η άφιξη του γίνεται ανήμερα της επετείου του πραξικοπήματος στην Κύπρο το 1974 και την ανατροπή του Μακαρίου που οδήγησε στην εισβολή.

Οι Ροδίτες θεωρούν προκλητική την κίνηση του πλοίου και αντιδρούν.Το νησί μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Οι συμπλοκές μεταξύ των αστυνομικών δυνάμεων και των Ροδιτών κατέληξαν σε συλλήψεις και τραυματισμούς. Για πέντε ημέρες η πόλη πνίγηκε από τα δακρυγόνα και ερήμωσε.

Η άφιξη του Γκεμλίκ στην επέτειο του πραξικοπήματος στην Κύπρο

Το τουρκικό κρουαζιερόπλοιο μετέφερε 3000 επιβάτες, από τη Μαρμαρίδα που είναι μια τουριστική περιοχή στην Τουρκία, απέναντι από τη Ρόδο.

Στις 15 Ιουλίου 1980, το “Γκεμλίκ”, προσπάθησε να αποβιβάσει τουρίστες, Τούρκους γερουσιαστές και άλλους ξένους επιβάτες στο λιμάνι της Ρόδου.

Ο δήμαρχος της Ρόδου μόλις το αντιλήφθηκε, επιβιβάστηκε στο τουρκικό πλοίο για να εκφράσει τη δυσαρέσκεια των Ροδιτών.

Μετά την αποχώρηση του, ο Τούρκος πλοίαρχος προσπάθησε να πλησιάσει.

Ωστόσο οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές έσπασαν τις γραμμές των αστυνομικών δυνάμεων και με πέτρες και φωτιές υποχρέωσαν το σκάφος να απομακρυνθεί. Το πλοίο επιχείρησε και την επόμενη ημέρα να αποβιβάσει τους τουρίστες του.

Ωστόσο κατάφερε να αποβιβάσει ελάχιστους καθώς οι διαδηλωτές είχαν ανάψει φωτιές κατά μήκος της προβλήτας, ενώ παράλληλα έκαιγαν αυτοκίνητα και προκαλούσαν φθορές.

Οι αστυνομικές δυνάμεις της Ρόδου ενισχύθηκαν και από δυνάμεις των ΜΑΤ ενώ 10 αύρες της αστυνομίας επιτηρούσαν την κατάσταση έτοιμες να παρέμβουν.

Η ενισχυμένη αστυνομική δύναμη δεν παρεμπόδισε τα επεισόδια. Αντιθέτως τις επόμενες ημέρες η ένταση αυξήθηκε. Οι εφημερίδες της εποχής περιέγραφαν το σκηνικό ως “νύχτα πολέμου και πανικού”.

Οργανώθηκε συγκέντρωση από διαδηλωτές και εκπροσώπους κομμάτων με σκοπό τη διαμαρτυρία για τη δρομολόγηση του τουρκικού τουριστικού πλοίου.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας Βραδυνή, όταν τα ΜΑΤ αντιλήφθηκαν την κίνηση των διαδηλωτών προς το λιμάνι, τους απώθησαν με τη χρήση δακρυγόνων. Οι διαδηλωτές απάντησαν με φωτιές, οδοφράγματα, φθορές σε καταστήματα και λεηλασίες.

Η Ρόδος πνίγηκε από τα δακρυγόνα

Η Ρόδος για πέντε ημέρες είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Στο νοσοκομείο μεταφέρθηκαν πάνω από 100 τραυματίες. Μόνο τις πρώτες δύο ημέρες συνελήφθησαν 30 άτομα, που δικάστηκαν αμέσως.

“Κλείστε τα μαγαζιά σας γιατί θα τα σπάσουμε”. Το απειλητικό μήνυμα απευθυνόταν σε καταστηματάρχες από αγνώστους. Τα μαγαζιά της Ρόδου έκλεισαν, ενώ έμειναν ανοιχτά μόνο εστιατόρια και τράπεζες για να εξυπηρετήσουν τους 30.000 τουρίστες του νησιού.

Τα επεισόδια εκτυλίχθηκαν σε περίοδο τουριστικής αιχμής και τρομοκράτησαν όσους βρίσκονταν στο νησί των Ιπποτών. Οι τουρίστες επικοινωνούσαν με τις προξενικές αρχές, προκειμένου να φροντίσουν για την αναχώρηση τους. Το νησί ερημώθηκε.

Μετά από πέντε ημέρες η Ρόδος επανήλθε στην κανονικότητα. Τα επεισόδια έληξαν οριστικά, ωστόσο οι Ροδίτες προειδοποιούσαν ότι θα συνεχίσουν τις διαμαρτυρίες τους για τα δρομολόγια των τουρκικών πλοίων με πιο ειρηνικά μέσα. Συστάθηκε μάλιστα επιτροπή από το Δήμαρχο και τους προέδρους ξενοδόχων και τουριστικών πρακτόρων ώστε να επιτηρούν την εφαρμογή των ειρηνικών αντιδράσεων. Στη σύσκεψη τους πήραν μέτρα για να μποϊκοτάρουν την δρομολόγηση τουρκικού πλοίου. Έτσι αρνήθηκαν να αναρτούν το δρομολογίου του “Γκεμλίκ” σε επαγγελματικούς χώρους, να τοποθετούν διαφημίσεις για τις εκδρομές του και να μεταφέρουν τουρίστες στο τουρκικό κρουαζιερόπλοιο.

Οι αφίξεις τουρκικών πλοίων και ο ανταγωνισμός στις επιχειρήσεις

Η εκτέλεση του δρομολογίου μεταξύ Ρόδου- Μαρμαρίς είχε ξεκινήσει το 1954. Έλληνες πλοιοκτήτες και τουριστικά γραφεία επιβίβαζαν σε καΐκια τουρίστες και τους μετέφεραν στην απέναντι τουρκική ακτή. Η επιχείρηση αυτή υπήρξε επικερδής και απέφερε χιλιάδες δολάρια καθημερινά. Στην τουρκική ακτή λόγω της μεγάλης κίνησης, δημιουργήθηκαν περίπου 100 τουριστικά καταστήματα και ξενοδοχεία που εξυπηρετούσαν τους τουρίστες. Οι επιχειρηματίες της Ρόδου, άρχισαν να ανεβάζουν τις τιμές λόγω των υψηλών προμηθειών, που έπαιρναν οι ξεναγοί και άλλοι ντόπιοι κάτοικοι. Ωστόσο οι τουριστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας, πουλούσαν τα ίδια είδη στη μισή τιμή, από ότι οι Ροδίτες. Έτσι οι υπεύθυνοι τοπικοί παράγοντες θεώρησαν ότι τα επεισόδια υποκινήθηκαν γιατί οι τουρκικές τουριστικές επιχειρήσεις έπλητταν τα συμφέροντα του νησιού.

Εκτός από το “Γκεμλίκ”, υπήρχε αντίστοιχα και η κίνηση από τα ελληνικά πλοία. Κάθε εβδομάδα 19 μεγάλα ελληνικά κρουαζιερόπλοια προσέγγιζαν τουρκικά λιμάνια, ενώ 7 μικρά πλοία εκτελούσαν καθημερινά δρομολόγια.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Η απόβαση των Γερμανών» στη Ρόδο που τρομοκράτησε τους κατοίκους. Τελικά ήταν για την πολεμική ταινία, «τα κανόνια του Ναβαρόνε». Η παραγωγή που έφερε τουρίστες και δολάρια στο Αιγαίο (βίντεο).