362 π.Χ. Οι Θηβαίοι κατατροπώνουν τους Σπαρτιάτες στη Μαντίνεια. Όμως, πεθαίνει και ο ιδιοφυής Θηβαίος στρατηγός, Επαμεινώνδας. Ο δρόμος για τον Φίλιππο της Μακεδονίας είναι ανοιχτός

362 π.Χ. Η Σπάρτη κυριαρχούσε στον ελλαδικό χώρο, αφού κατατρόπωσε την Αθήνα στον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Ανάμεσα στις πόλεις που ηττήθηκαν ήταν η Θήβα, που είχε υπάρξει σύμμαχος της Αθήνας.

Το 378 π.Χ, οι Θηβαίοι με επικεφαλής τον στρατηγό Επαμεινώνδα, επαναστάτησαν και κέρδισαν την ανεξαρτησία τους.

Τότε άρχισε η ανάπτυξη της Θήβας σε στρατιωτική υπερδύναμη, που μπορούσε να ανταγωνιστεί ακόμα και τη Σπάρτη.

Η αποδυναμωμένη Αθήνα, για πρώτη φορά, αναγκάστηκε να δράσει απ’ τα παρασκήνια, καθώς δεν είχε τις δυνατότητες να αντιμετωπίσει άμεσα τις άλλες δύο πόλεις.

Αυτό βέβαια δε σήμαινε ότι θα καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια.

Περίμενε απλώς την κατάλληλη ευκαιρία για να βρεθεί και πάλι στην πρώτη θέση της κατάταξης.

Η μάχη στα Λεύκτρα

Το 371 π.Χ, οι Θηβαίοι αντιμετώπισαν τους Σπαρτιάτες στα Λεύκτρα, όπου η στρατηγική ιδιοφυία του Επαμεινώνδα έδωσε τη νίκη στη Θήβα.

Εφάρμοσε μία καινούρια τακτική, την οποία ονόμασε «λοξή φάλαγγα».

Η σύνθεσή της ήταν απλή, αλλά αποτελεσματική.

Ενίσχυσε το αριστερό πλευρό της φάλαγγας, έτσι ώστε να μπορεί να εισχωρήσει και να περικυκλώσει τον επιτιθέμενο στρατό, που χρησιμοποιούσε την παραδοσιακή μορφή της φάλαγγας.

Η νίκη στα Λεύκτρα σήμανε την αρχή της θηβαϊκής ηγεμονίας.

Όπως η Σπάρτη και η Αθήνα, έτσι και η Θήβα θα επιχειρούσε να επεκταθεί στον ελλαδικό χώρο.

Αλλά για να το καταφέρει αυτό, έπρεπε να ξεμπερδέψει μια και καλή με τους Σπαρτιάτες, που μπορεί να ηττήθηκαν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν παρέδωσαν τα όπλα τους.

Η μάχη στη Μαντίνεια

Το 362 π.Χ, ύστερα από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες, οι Θηβαίοι κατευθύνονταν προς την Πελοπόννησο, αποφασισμένοι να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους.

Ήταν ή όλα ή τίποτα για τον Επαμεινώνδα, που παράλληλα με την Σπάρτη, είχε να αντιμετωπίσει και εσωτερικούς εχθρούς που εποφθαλμιούσαν τη θέση του.

Εναντίον της Θήβας τάχθηκε μέχρι και η Αθήνα, που είχε θορυβηθεί από την ανερχόμενη δύναμη.

Οι Αθηναίοι σκόπευαν να συμμαχήσουν με τους αιώνιους αντιπάλους τους, τους Σπαρτιάτες, για να υποτάξουν τη Θήβα και μετά με την ησυχία τους, να επιτεθούν στους Σπαρτιάτες, να τους νικήσουν και να βρουν πάλι τη χαμένη δόξα τους.

Ο Επαμεινώνδας γνώριζε τις προθέσεις των Αθηναίων και αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει στον Ισθμό της Κορίνθου, αλλά την τελευταία στιγμή, οι Αθηναίοι επέλεξαν να πλεύσουν μέχρι τη Σπάρτη και προς στιγμήν, απέφυγαν τον κίνδυνο.

Ο στρατός των Θηβαίων συνέχισε την πορεία του προς την Σπάρτη.

Ο Επαμεινώνδας ήλπιζε να τους πιάσει στον ύπνο, καθώς η πόλη δεν είχε τείχη και ήταν ευάλωτη σε επιθέσεις.

Για κακή του τύχη όμως, ένας λιποτάκτης ενημέρωσε τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο, ο οποίος πρόλαβε να οργανώσει την άμυνα της πόλης.

Ο Θηβαίος στρατηγός έχασε για ακόμα μία φορά το προβάδισμα και άλλαξε τα σχέδιά του.

Καινούριος στόχος ήταν η πόλης της Μαντίνειας.

Όμως οι Αθηναίοι εντόπισαν την άκρη του στρατού του, που κινούνταν προς τη Μαντίνεια και διέκοψαν την πορεία του.

Αυτό έδωσε αρκετό χρόνο στους Σπαρτιάτες να φτάσουν στην περιοχή και να παρατάξουν το στρατό τους στην πεδιάδα, μπροστά από τη Μαντίνεια.

Ο Επαμεινώνδας δεν είχε άλλη επιλογή. Έπρεπε να πολεμήσει.

Η μέρα ήταν 4 Ιουλίου του 362 π.Χ.

Όμως ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, θα εφάρμοζε τα στρατηγικά κόλπα για τα οποία φημιζόταν.

Έδωσε εντολή τους στρατιώτες του να αφήσουν τα όπλα τους, σαν να μην σκόπευαν να πολεμήσουν.

Οι αντίπαλοι τους είδαν και υπέθεσαν ότι η μάχη θα γινόταν την επόμενη μέρα.

Άλλωστε και οι δικοί τους άντρες ήταν εξαντλημένοι απ’ την πολύωρη πεζοπορία.

Εγκατέλειψαν κι αυτοί τις θέσεις τους, πιστεύοντας ότι ήταν ασφαλείς για την ώρα.

Τότε ο Επαμεινώνδας διέταξε τους στρατιώτες τους να επιτεθούν.

Οι Θηβαίοι κινήθηκαν σύμφωνα με το σχηματισμό της λοξής φάλαγγας και

οι αντίπαλοι παρατάχθηκαν με τον παραδοσιακό τρόπο, που είχε ήδη αποδειχθεί αναποτελεσματικός σε προηγούμενες μάχες.

Οι Θηβαίοι υπερτερούσαν απ’ την αρχή της μάχης μέχρι και το τέλος.

Όμως, η νίκη τους δεν ήταν ο θρίαμβος που περίμεναν.

Ο Επαμεινώνδας πολεμούσε στην πρώτη γραμμή και τραυματίστηκε θανάσιμα.

Πριν καταλήξει, ζήτησε από τους άντρες του να μην συνεχίσουν τον αγώνα ενάντια στη Σπάρτη.

Είχαν σκοτωθεί οι άντρες που προόριζε για διαδόχους του, οι μοναδικοί που θεωρούσε ικανούς να αναλάβουν την εξουσία και χωρίς αυτούς, η Θήβα θα είχε άσχημη κατάληξη.

Γι’ αυτό, τελευταία του επιθυμία ήταν η ειρήνη με τη Σπάρτη.

Έτσι κι έγινε.

Οι Θηβαίοι σεβάστηκαν την επιθυμία του, συνθηκολόγησαν και επέστρεψαν στην πόλη τους.

Χωρίς τον Επαμεινώνδα, η ηγεμονία της Θήβας ήταν ένα άπιαστο όνειρο.

Η πορεία της Θήβας μπορεί να έληξε άδοξα, αλλά η ιστορία έδειξε ότι χωρίς αυτή, ο κόσμος δεν θα ήταν ο ίδιος.

Εξαιτίας των συνεχών διαμαχών, οι παλιές ηγεμονίες αποδυναμώθηκαν και έτσι βρήκε την ευκαιρία ο Φίλιππος της Μακεδονίας να επιβληθεί.

Δημιούργησε έναν αξιόμαχο και καλά εκπαιδευμένο στρατό, ικανό να ανταπεξέλθει σε όλες τις καιρικές και γεωλογικές συνθήκες.

Αυτό το στρατό κληρονόμησε ο  γιος του.

Αν δεν είχε παρεμβληθεί η Θήβα, ίσως ο Μέγας Αλέξανδρος να μην είχε καταφέρει ποτέ να εξαπλώσει τον ελληνισμό μέχρι τα βάθη της Ασίας.

Της Αθηνάς Τζίμα