«Σας το απαγορεύω!» Η κόντρα Βενιζέλου – Κωνσταντίνου πίσω από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912. Ο δραματικός διάλογος και το φιλμ της εισόδου στην πόλη

Στις 25 Οκτωβρίου, στον σταθμό του Τοπσίν, 23 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, αντιπρόσωποι του Χασάν Ταχσίν Πασά, διοικητή της 8ης Στρατιάς του Αυτοκρατορικού Οθωμανικού Στρατού της Μακεδονίας, έφεραν στο Ελληνικό Γενικό Επιτελείο Στρατού, το οποίο έδρευε εκεί, προτάσεις για την αναίμακτη παράδοση της Θεσσαλονίκης.

Την επομένη 26 Οκτωβρίου, δύο Τούρκοι αξιωματικοί του Επιτελείου έφεραν έγγραφο υπογεγραμμένο από τον Χασάν Ταχσίν Πασά με το οποίο αποδεχόταν να παραδώσει τη Θεσσαλονίκη με όρους που συμφώνησε ο έλληνας αρχηγός την προηγούμενη μέρα στο Τοπσίν.

Της πανηγυρικής εισόδου είχε προηγηθεί κόντρα του αρχιστρατηγού Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο διάδοχος του βασιλικού θρόνου επιθυμούσε πρώτα την κατάληψη του Μοναστηρίου προς Βορρά, ενώ ο Βενιζέλος, βλέποντας την πιθανότητα να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό, πίεζε τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς τη πρωτεύουσα της Μακεδονίας, η απελευθέρωση της οποίας αποτελούσε διακαή πόθο του ελληνισμού. Τα τηλεγραφήματα τα οποία αντάλλαξαν οι δύο άνδρες έμειναν στην ιστορία και αποτέλεσαν το προοίμιο του Εθνικού Διχασμού.

«Καθιστώ υμάς υπευθύνους διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής» του τηλεγραφεί επιτακτικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Ο Βενιζέλος έβλεπε το αδιέξοδο και απευθύνθηκε στον βασιλιά, Γεώργιο Α’, προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις του διαδόχου και να διασφαλιστεί η προέλαση του στρατού προς τη Θεσσαλονίκη. Έτσι μπήκε ο Κωνσταντίνος στην πόλη και ο Ταχσίν Πασάς υπέγραψε τα πρωτόκολλα παράδοσης πριν φτάσει ο βουλγαρικός στρατός. Στη συνέχεια η ελληνική κυβέρνηση ετοίμασε την θριαμβευτική είσοδο του βασιλιά και στις 29 Οκτωβρίου 1912 ο γηραιός Γεώργιος Α΄εισήλθε έφιππος στην Θεσσαλονίκη συνοδευόμενος από τον γιο του, διάδοχο Κωνσταντίνο. Στην λαμπρή υποδοχή ήταν όλοι εκεί: λαός, θρησκευτικοί ηγέτες και όλες οι σημαίνουσες προσωπικότητες της πόλης. Oι Εβραίοι που ήταν η πολυπληθέστερη πληθυσμιακή ομάδα της πόλης δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους, καθώς προωθούσαν σχέδιο διεθνοποίησης της Θεσσαλονίκης.

Δείτε το βίντεο από τη “Μηχανή του Χρόνου” για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”:  Η αυτοθυσία των κατοίκων στην Χαλάστρα που ξήλωσαν τα πορτοπαράθυρα των σπιτιών τους και τα έκαναν γέφυρα για να περάσει ο ελληνικός στρατός από τον Αξιό! Έτσι πρόλαβαν τους Βούλγαρους που ήθελαν να μπουν πρώτοι στη Θεσσαλονίκη