18 νεκροί και 600 τραυματίες. Η σφαγή, ακόμη και παιδιών, που άλλαξε την ιστορία της εργατικής τάξης στην Αγγλία. Το μακελειό στο Μάντσεστερ κατά των ειρηνικών διαδηλωτών

16 Αυγούστου 1819. Στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, 60.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά της εργατικής τάξης διαδηλώνουν ειρηνικά υπέρ της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Η συντηρητική κυβέρνηση, φοβούμενη μια εξέγερση όπως η “Γαλλική Επανάσταση”, αποφασίζει να διαλύσει τη διαδήλωση με τη βία.

Αυτό που ξεκίνησε ως μια ειρηνική πολιτική διαδήλωση κατέληξε σε μακελειό. Έμεινε γνωστό στην ιστορία ως η “Σφαγή του Πίτερλου”.

Συνολικά 18 άνθρωποι, ανάμεσά τους 4 γυναίκες κι ένα δίχρονο αγόρι, ποδοπατήθηκαν και δολοφονήθηκαν με σπαθιά. Σχεδόν 600 διαδηλωτές τραυματίστηκαν σοβαρά στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν από τη μανία των αστυφυλάκων και του ιππικού, οι οποίοι δεν έδειξαν κανένα έλεος απέναντι σε άμαχους εργάτες.

Η “Σφαγή του Πίτερλου” έγινε σε μια ιστορική περίοδο με τεράστια πολιτική ένταση. Οι διαμαρτυρίες για την εξαθλίωση, τη φτώχεια και την ανισότητα ήταν καθημερινές και μαζικές. Ενδεικτικά, ήταν μια εποχή κατά την οποία λιγότερο από το 2% του πληθυσμού είχε δικαίωμα ψήφου!

Ανάγκη για ριζικές μεταρρυθμίσεις 

Μετά το τέλος των ναπολεόντειων πολέμων το 1815, ακολούθησε τεράστια οικονομική ύφεση, ανεργία και πείνα.

Ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας αντιμετώπισε το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Τα νέα μέσα παραγωγής και η μείωση της κατανάλωσης οδήγησαν ολόκληρες περιοχές της βορειοδυτικής Αγγλίας σε απόγνωση.

Εργάτες και μικροεπαγγελματίες είδαν το εισόδημά τους μα μειώνεται δραματικά, ενώ το κόστος διαβίωσης αυξανόταν ραγδαία.

Οι κακές οικονομικές συνθήκες επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο με την εισαγωγή των “Νόμων του Καλαμποκιού”.

Οι νόμοι για το καλαμπόκι επέβαλαν αυστηρούς εμπορικούς περιορισμούς για τα εισαγόμενα τρόφιμα και σιτηρά.

Αν και οι νόμοι αυτοί ήταν ευνοϊκοί για τους εγχώριους παραγωγούς, κερδισμένοι τελικά βγήκαν οι μεγαλοκτηματίες και οι “φεουδάρχες” που είχαν και την πολιτική εξουσία.

Οι υψηλές τιμές των σιτηρών ήταν απαγορευτικές για την εργατική τάξη, η οποία τρεφόταν κυρίως με ψωμί.

Τότε εμφανίσθηκε ο πολιτικός ριζοσπαστισμός διεκδικώντας μεταρρυθμίσεις και δικαιώματα για τους εργάτες που φυσικά δεν είχαν καμία εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο, αφού δεν ψήφιζαν.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, το δικαίωμα ψήφου επιτρεπόταν σε αυτούς που είχαν ιδιοκτησία γης.

Παράλληλα, η συντηρητική κυβέρνηση προωθούσε τα συμφέροντα της μεσαίας και ανώτερης τάξης.

Ως αποτέλεσμα, στο Μάντσεστερ και τις γύρω βιομηχανικές περιοχές δημιουργήθηκαν μικρές ομάδες που ζητούσαν άμεσες πολιτικές μεταρρυθμίσεις με κυριότερο το αίτημα της καθολικής ψηφοφορίας.

Σύμφωνα με τις ομάδες αυτές, η επέκταση της ψηφοφορίας στους εργαζόμενους θα οδηγούσε

-σε καλύτερη διαχείριση του δημόσιου χρήματος,

-σε πιο δίκαιους φόρους και

-στον τερματισμό των περιορισμών στο εμπόριο που είχαν βλάψει τη βιομηχανία και προκάλεσαν ανεργία.

Ένας από τους κύριους εκπροσώπους της εργατικής τάξης ήταν ο Χένρι Χαντ, ένας ρήτορας με ριζοσπαστικές ιδέες, ο οποίος κάλεσε τον κόσμο σε ειρηνικές διαδηλώσεις με σκοπό να διεκδικήσουν το δικαίωμα της ψήφου και της δίκαιης εργασίας.

Η Σφαγή του Πίτερλου

Την Κυριακή 16 Αυγούστου 1819 προγραμματίστηκε μια υπαίθρια συγκέντρωση στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Μάντσεστερ, με κύριο ομιλητή τον Χένρι Χαντ.

Οι διοργανωτές της συγκέντρωσης από την αρχή είχαν ξεκαθαρίσει ότι κανείς δεν έπρεπε να έχει όπλο μαζί του ή να προκαλέσει ταραχές.

Όλο το πρωί, χιλιάδες άνθρωποι από το Μάντσεστερ και τις γύρω πόλεις ντυμένοι με τα καλά τους ρούχα και κρατώντας σημαίες κατέφθασαν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, σε οργανωμένες ομάδες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις μέχρι τις 11 το πρωί το στριμωγμένο πλήθος αριθμούσε τουλάχιστον 60.000 άτομα. Πιθανότατα, επρόκειτο για τη μεγαλύτερη συγκέντρωση που είχε γίνει ποτέ στην Αγγλία.

Οι τοπικοί άρχοντες, που είχαν και δικαστική δικαιοδοσία, δηλαδή οι μεγαλοκτηματίες, που ήταν υπεύθυνοι για την εφαρμογή του αστικού δικαίου, ανησύχησαν από το πλήθος κόσμου.

Έτσι, σχεδίασαν τη σύλληψη του Χαντ και την καταστολή της συγκέντρωσης.

Για τον σκοπό αυτό, είχαν στη διάθεσή τους 400 ειδικούς αστυφύλακες, 600 άνδρες από το 15ο Σύνταγμα Ιππικού, αρκετές εκατοντάδες πεζικάριους, μία διμοιρία του βρετανικού πυροβολικού με δύο μικρά κανόνια, 400 άνδρες από το σώμα εθελοντών ιππέων του Τσέσαϊρ και 120 ιππείς από το αντίστοιχο σώμα των Μάντσεστερ και Σάλφορντ. Ένας μικρός στρατός.

Περίπου στη μία το μεσημέρι και εν μέσω θερμών επευφημιών, ξεκίνησαν οι ομιλίες.

Τότε “αποφασίστηκε” ότι το πλήθος δεν ήταν ειρηνικό, αλλά είχε βίαιες και επαναστατικές προθέσεις.

Έτσι, σήμαναν την επίθεση.

Πρώτοι επιτέθηκαν οι 400 αστυφύλακες, γνωστοί ως “Yeomanry”, ομάδες ανδρών που δεν είχαν εκπαίδευση και είχαν γίνει αστυφύλακες επειδή είχαν στην κατοχή τους λίγα εκτάρια γης.

Με ακονισμένα τα σπαθιά τους, άρχισαν να πετσοκόβουν το πλήθος, ώστε να φτάσουν στην εξέδρα και να συλλάβουν τον Χαντ.

Η κατάσταση γρήγορα τέθηκε εκτός ελέγχου. Στη συνέχεια επενέβη ο στρατός και το ιππικό.

Χιλιάδες ποδοπατήθηκαν από τα άλογα και από το πανικοβλημένο πλήθος που έτρεχε προς κάθε κάθε κατεύθυνση για να αποφύγει τα χειρότερα.

Απολογισμός: 18 νεκροί, ανάμεσα τους κι ένα δίχρονο αγόρι.

Περισσότεροι από 600 τραυματίστηκαν σοβαρά, η συγκέντρωση διαλύθηκε, πολλοί διαδηλωτές συνελήφθησαν ενώ τα επεισόδια ανάμεσα στο οργισμένο πλήθος και τις αστυνομικές δυνάμεις συνεχίστηκαν όλο το βράδυ.

Ένας από αυτούς που κατάφερε να ξεφύγει ήταν και ο δημοσιογράφος Ρίτσαρντ Καρλάιλ, ο οποίος ταξίδεψε στο Λονδίνο.

Έγραψε το ρεπορτάζ και η βρετανική κοινή γνώμη σοκαρίστηκε από την τραγωδία και την ακατανόητη βία.

Μετά την κατακραυγή η Κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα, αλλά όχι υπέρ των εργαζομένων. Αντιθέτως,φυλάκισε τον δημοσιογράφο Ρ. Καρλάιλ και όσους μοίραζαν φυλλάδια που περιέγραφαν το χρονικό της επίθεσης που έμεινε γνωστό ως η “Σφαγή στο Πίτερλου”.

Το όνομα ήταν ένα λογοπαίγνιο με το Βατερλό, την τελευταία μάχη του Ναπολέοντα όπου ηττήθηκε και είχε ως αποτέλεσμα την εξορία του στη νήσο της Αγίας Ελένης.

Η γέννηση του σύγχρονου εργατικού κινήματος 

Τα γεγονότα της 16ης Αυγούστου 1819 ευαισθητοποίησαν τον λαό της Αγγλίας που χαρακτήρισε τους νεκρούς του Πίτερλου μάρτυρες της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Μετά το Πίτερλου, η συντηρητική κυβέρνηση πέρασε στο Κοινοβούλιο τους «Έξι Νομούς» δηλαδή μέτρα που απαγόρευσαν τις μαζικές συγκεντρώσεις και τον περιορισμό των αριστερών εφημερίδων.

Η καταστολή και ο περιορισμός των διαδηλώσεων είχαν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα.

Σύντομα, ακόμη και μέλη της μεσαίας τάξης τάχθηκαν υπέρ της εργατικής τάξης.

Η σφαγή του Πίτερλου αποτέλεσε ένα ορόσημο στην πορεία για μία αντιπροσωπευτική και δημοκρατική μορφή κοινοβουλευτισμού, ενώ μέχρι και σήμερα η 16η Αυγούστου θεωρείται η ημερομηνία που γεννήθηκε το σύγχρονο εργατικό κίνημα.

Τα αιματηρά γεγονότα της ιστορικής σφαγής του Πίτερλου το 1819, που άλλαξαν την εργατική τάξη της Αγγλίας μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, ο υποψήφιος για 7 Όσκαρ σκηνοθέτης Μάικ Λι. Πρόκειται για μια ταινία που το κεντρικό της μήνυμα είναι η επικοινωνία των ανθρώπων, η ενότητα και η έννοια της συλλογικότητας.

Η ταινία «Peterloo», κάνει πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου.

Παρακολουθείστε το τρέιλερ του έργου εδώ:

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ποια περίοδο η Ελλάδα δεν είχε πλούσιους και εργατική τάξη; Δεν υπήρχαν δρόμοι και το 40% ήταν αναλφάβητοι