10 γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα, 4 Μαΐου. Καζαντζάκης, Πάπας, Τίτο και ο αφανισμός μιας ομάδας

4 Μαΐου 1927. Ιδρύθηκε η Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών των ΗΠΑ, OSCAR

Από το 1929 μέχρι σήμερα απονέμει κάθε χρόνο τα διασημότερα κινηματογραφικά βραβεία στον κόσμο.

Το διάσημο αγαλματίδιο των Όσκαρ είναι επιχρυσωμένο από χαλκό και κασσίτερο, έχει ύψος 34 εκ., ζυγίζει περίπου 4 κιλά και το σχεδίασε ο Τζορτζ Στάνλεϊ. Πρόκειται για έναν γυμνό άνδρα, ο οποίος καρφώνει ένα ξίφος σε μια μπομπίνα που έχει πέντε ακτίνες. Οι πέντε ακτίνες είναι για κάθε κλάδο της Ακαδημίας δηλαδή για τους παραγωγούς, τους σκηνοθέτες, τους σεναριογράφους, τους ηθοποιούς και τους τεχνικούς. Μία διαδεδομένη -αλλά ανεπιβεβαίωτη θεωρία- θέλει την ονομασία να προήλθε από μία υπάλληλο της ακαδημίας που μόλις είδε το βραβείο είπε ότι μοιάζει με τον θείο της τον Όσκαρ.

4 Μαΐου 1929. Γεννήθηκε η Όντρεϊ Χέπμπορν

Υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες σταρ του μεταπολεμικού αμερικανικού κινηματογράφου. Οι γονείς της, ο τραπεζίτης Τζόσεφ Χέπμπορν και η βαρόνη Έλλα φαν Χέεμστρα, ήταν μέλη της Βρετανικής Ένωσης Φασιστών (BUF). Όταν πήραν διαζύγιο, η Όντρεϊ μετακόμισε με τη μητέρα της στην Ολλανδία. Εκεί τους βρήκε η γερμανική εισβολή, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο λιμός.

Στο τέλος του πολέμου, η 16χρονη Όντρεϊ ζύγιζε λιγότερο από 40 κιλά και έπασχε από άσθμα, ίκτερο, οξεία αναιμία και από μία σοβαρή μορφή οιδήματος. Τα χρόνια της πείνας, η ηθοποιός τρεφόταν με μαρούλι, ψωμί με αρακά και, σπανιότερα, με πατάτες. Κυρίως, όμως, επέζησε τρώγοντας βολβούς τουλίπας.

Μεταπολεμικά,εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο, όπου η Όντρεϊ έμαθε μπαλέτο, εργάστηκε ως μοντέλο και το 1951 ξεκίνησε να ενσαρκώνει μικρούς ρόλους σε ταινίες.

Ο πρώτος μεγάλος ρόλος ήρθε την ίδια χρονιά στην ταινία «Σκιές στην ομίχλη», στην οποία υποδύθηκε μια χορεύτρια μπαλέτου. Οι κριτικές που απέσπασε ήταν διθυραμβικές, αν και οι δάσκαλοι της στο μπαλέτο την θεωρούσαν «πολύ ψηλή» για να ασχοληθεί επαγγελματικά με το χορό- ήταν 1,70, αρκετά ψηλότερη από τους υπόλοιπους χορευτές.

Η αρχή της λαμπρής καριέρας ξεκίνησε στις 24 Νοεμβρίου του 1951, όταν επιλέχθηκε να πρωταγωνιστήσει στο έργο «Ζιζή» στο Μπρόντγουει.

4 Μαΐου 1949. Η αεροπορική τραγωδία που αφάνισε μια ομάδα

Ήταν η πρώτη αεροπορική τραγωδία στην ιστορία του αθλητισμού. Το αεροπλάνο που μετέφερε την ομάδα της Τορίνο, μετά το ματς με την Μπενφίκα στην Πορτογαλία, συνετρίβη στο λόφο Σουπέργκα της Σαρδηνίας. Από τη σύγκρουση σκοτώθηκαν όλοι οι επιβαίνοντες: 18 μέλη της ομάδας, 2 τεχνικοί, 3 μέλη της διοίκησης, 1 μεταφραστής, 3 δημοσιογράφοι και τα 4 μέλη του πληρώματος. Οι αρχές απέδωσαν το δυστύχημα στο συνδυασμό της περιορισμένης ορατότητας, το προβληματικό σήμα επικοινωνίας με το αεροδρόμιο του Τορίνο και σε λανθασμένο χειρισμό του πιλότου.

Η «Μεγάλη Τορίνο» χάθηκε μέσα σε μια στιγμή. Το σοκ για την φίλαθλη Ιταλία ήταν μεγάλο. Δύο ημέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια της κηδείας των παικτών, περισσότερα από 800.000 άτομα παραβρέθηκαν στην κηδεία τους.

1955. Η δίωξη του Νίκου Καζαντζάκη από την Εκκλησία

H Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος καταράστηκε τον συγγραφέα και ζήτησε από την κυβέρνηση, την απαγόρευση των βιβλίων του. Η κατηγορία σε βάρος του στηρίχθηκε σε αποσπάσματα από τον «Kαπετάν Mιχάλη», τον «Τελευταίο Πειρασμό» και το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται».

Στον «τελευταίο πειρασμό» ο Καζαντζάκης παρουσίαζε τον Χριστό με ανθρώπινες αδυναμίες, ενώ στο έργο του «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» έδειχνε τις αμαρτωλές αδυναμίες των ιερέων.

Ο «Καπετάν Μιχάλης» χαρακτηρίστηκε «αντιχριστιανικόν και αντιεθνικόν έργον», που εξευτελίζει τα ιερά και τα όσια του έθνους καθώς και τον αγώνα του κρητικού λαού.

Ο συγγραφέας είχε αντίθετη άποψη: «προσπάθησα να εξαίρω όσο μπορούσα τους αγώνες της Κρήτης για την ελευθερία και συνάμα την ηρωική και μαρτυρική συμμετοχή της εκκλησίας στους αγώνες αυτούς κι όμως βρέθηκαν συνειδήσεις που κατασυκοφάντησαν το βιβλίο αυτό, ως ενάντιο της θρησκείας και της πατρίδας».

Σε επιστολή του μάλιστα, μετά τις απειλές της εκκλησίας ότι θα τον αφορίσει, έγραψε:

«Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να ‘ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να ‘στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ».

4 Μαΐου 1959. Ανακοινώθηκαν τα πρώτα Γκράμι

Τα Βραβεία Γκράμι (Grammy Awards) αποτελούν το λαμπρότερο γεγονός στην παγκόσμια μουσική βιομηχανία και θεωρούνται τα “Όσκαρ της μουσικής”. Αρχικά ονομάζονταν Βραβεία Γραμμοφώνου.

Το 1959, τραγούδι της Χρονιάς αναδείχθηκε το «Nel Blu Dipinto di Blu» του Ντομένικο Μοντούνιο, ενώ το βραβείο για το Άλμπουμ της Χρονιάς απονεμήθηκε στον Χένρι Μαντσίνι, για τη μουσική του στην ταινία του Μπλέικ Έντουαρντς «Peter Gun». Ως το 1979 ο Μαντσίνι κέρδισε άλλα 19 βραβεία.

4 Μαΐου 1967. Ο εκτοπισμός 6.000 πολιτών στη Γυάρο

Με διαταγή του αρχηγού Γ.Ε.Σ. Οδυσσέα Αγγελή, διαλύθηκαν 280 πολιτικές, συνδικαλιστικές, πολιτιστικές, φοιτητικές κ.α. οργανώσεις, ενώ ταυτόχρονα κατασχέθηκαν τα αρχεία και όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Συνολικά 6.000 πολίτες εκτοπίστηκαν στη Γυάρο.

Η χούντα το διέψευσε. Την αλήθεια αποκάλυψαν Γερμανοί δημοσιογράφοι που πέταξαν πάνω από τη Γυάρο, τράβηξαν φωτογραφίες και τις έστειλαν στην Ευρώπη. Το ίδιο επανέλαβαν λίγους μήνες μετά δημοσιογράφοι του γαλλικού περιοδικού Paris-Match. Ένα στρατιωτικό καθεστώς που δεν έλεγχε καν την εναέρια κυκλοφορία στο Αιγαίο!

Η χούντα δεν μπορούσε πλέον να αντικρούσει την αλήθεια. Το αποδεικτικό υλικό από τη Γυάρο συνέβαλε στον μετέπειτα αποκλεισμό της δικτατορικής Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης λόγω καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

4 Μαΐου 1970. Το μακελειό στο πανεπιστήμιο του Οχάιο

Τέσσερις φοιτητές του Πανεπιστημίου Κέντ Στέιτ στο Οχάιο, έπεσαν νεκροί από τα πυρά της Εθνοφρουράς, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Στο campus βρίσκονταν συγκεντρωμένοι πάνω από 2.000 φοιτητές.

Η Εθνοφρουρά τους διέταξε να διαλυθούν. Κανείς δεν έφευγε. Άρχισαν να πέφτουν δακρυγόνα. Οι φοιτητές πετούσαν πέτρες. Λίγο αργότερα ξεκίνησε το μακελειό. Εβδομήντα επτά μέλη της εθνοφρουράς με τουφέκια και ξιφολόγχες άρχισαν να κινούνται εναντίον των φοιτητών. Οι φοιτητές συνέχισαν να πετούν πέτρες προς το μέρος τους. Η εθνοφρουρά άνοιξε πυρ. Οι πυροβολισμοί διήρκεσαν μόλις 13 δευτερόλεπτα, αν και πολλοί μάρτυρες είπαν ότι κράτησαν πάνω από ένα λεπτό. Συνολικά έπεσαν 67 πυροβολισμοί. Όταν τελείωσαν, τέσσερις φοιτητές είχαν πέσει νεκροί και άλλοι εννέα είχαν τραυματιστεί. Μάλιστα, δύο από τους φοιτητές που έχασαν τη ζωή της δεν συμμετείχαν καν στην διαμαρτυρία, απλώς βρίσκονταν στο χώρο του πανεπιστημίου.

Τα γεγονότα συγκλόνισαν τον Neil Young ο οποίος έγραψε το τραγούδι “Ohio”. Το ηχογράφησε με τους Crosby, Stills και Nash κι έγινε ένα από τα σύμβολα του αγώνα κατά του πολέμου. Ωστόσο, πολλοί αμερικανικοί σταθμοί αρνήθηκαν να το μεταδώσουν λόγω του σκληρών στίχων εναντίον του Νίξον.

4 Μαΐου 1979. Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στη Βρετανία

«Δε νομίζω ότι θα εκλεγεί γυναίκα πρωθυπουργός στα χρόνια μου», είχε δηλώσει.

Υποσχόμενη μείωση του δημόσιου τομέα, χαμηλότερους φόρους και περισσότερη ελευθερία στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες, η Θάτσερ οδήγησε τους Συντηρητικούς στη νίκη  στις εκλογές του 1979 και έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της Βρετανίας.

Ξεκίνησε την εφαρμογή ενός σκληρού και μεγαλεπήβολου προγράμματος που μέσα σε δέκα χρόνια μεταμόρφωσε τη βρετανική κοινωνία, ανέπτυξε την οικονομία και πλήγωσε βαριά επαγγελματικές ομάδες όπως οι ανθρακωρύχοι. Μετά τη νίκη της Βρετανίας το 1982 στον πόλεμο των Φάλκλαντς με την Αργεντινή, εκλέχθηκε για μια δεύτερη πρωθυπουργική θητεία με τεράστια πλειοψηφία. Το 1987 κέρδισε την τρίτη και τελευταία της θητεία, για να εγκαταλείψει τη θέση της τρία χρόνια νωρίτερα, όχι γιατί είχε χάσει την υποστήριξη του εκλογικού σώματος, αλλά επειδή δεν είχε τη στήριξη του κόμματός της.

Η σκληρή πολιτική της και η έλλειψε οποιασδήποτε υποχωρητικότητας, είχαν διχάσει το λαό και είχε προκληθεί τρομερή ένταση που συμμερίζονταν και στο κόμμα της. Έδειξε πάντως ξεκάθαρα στην συντηρητική βρετανική κοινωνία, ότι η πολιτική δεν είναι θέμα φύλου.

4 Μαΐου 1980. Πέθανε ο Γιόζιπ Τίτο

Ο Γιουγκοσλάβος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ηγέτες του ανταρτοπόλεμου στην ιστορία, υπερασπίστηκε τη χώρα του από τη γερμανική κατοχή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σχημάτισε μια κομμουνιστική κυβέρνηση, η οποία διατήρησε την ανεξαρτησία της απέναντι στη Σοβιετική Ένωση και στην Κίνα.

Ο Τίτο παρέμεινε στην εξουσία μετά τον πόλεμο και σύντομα επιβεβαίωσε την ανεξαρτησία του από τους Σοβιετικούς και τις συμμαχικές δυνάμεις.

Αν και παρέμεινε κομμουνιστής, ξεκαθάρισε ότι κουμάντο στη χώρα δεν κάνει κανένα ξένο κέντρο: «Ο γιουγκοσλαβικός κομμουνισμός έχει τις βάσεις του στους λόφους και στα δάση και δεν ήλθε έτοιμος και προκατασκευασμένος από τη Μόσχα».

Τον Ιούνιο του 1953, έγινε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας και διατηρούσε την απόλυτη εξουσία έως τον θάνατό του, στη Λουμπλιάνα στις 4 Μαΐου 1980, σε ηλικία 87 ετών.

4 Μαΐου 2001. Η επίσκεψη του πάπα Ιωάννη Παύλου στην Ελλάδα

Ήταν η πρώτη συνάντηση Ορθόδοξης και Καθολικής Εκκλησίας μετά το Σχίσμα του 1054. Η επίσκεψή του έγινε μετά από πρόσκληση του προέδρου της Δημοκρατίας, Στεφανόπουλου, με τη σύμφωνη γνώμη του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ προσκύνησε στην Πνύκα, τον τόπο όπου ο Απόστολος Παύλος κήρυξε το χριστιανικό λόγο, κι έπειτα κάθισε πλάι στον Αρχιεπίσκοπο. Ζήτησε συγγνώμη για την 4η σταυροφορία και είπε για το σχίσμα:

«Η διαίρεση των Χριστιανών είναι αμάρτημα στα μάτια του Θεού, σκάνδαλο στα μάτια του κόσμου και τροχοπέδη στη διάδοση του Ευαγγελίου».