10 γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα, 26 Απριλίου. Τσέρνομπιλ, Γκερνίκα και η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε

26 Απριλίου 1986: Το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ

Ο αντιδραστήρας 4 του σοβιετικού πυρηνικού σταθμού «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν», στην πόλη Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, εξερράγη και προκάλεσε τη μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή μέχρι σήμερα.

Οι σοβιετικές αρχές καθυστέρησαν να ανακοινώσουν το ατύχημα. Οι πρώτες ενδείξεις ότι κάτι σοβαρό είχε συμβεί προέκυψαν όταν σταθμοί μέτρησης της ραδιενέργειας στη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Δανία έδειξαν ξαφνικά υψηλές τιμές.

Υπολογίζεται ότι εκλύθηκε ραδιενέργεια που αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 200 βόμβες όπως αυτή της Χιροσίμα. Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου 2 εργάτες του σταθμού και συνολικά 31 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, επειδή εκτέθηκαν απευθείας στη ραδιενέργεια.

Την επόμενη μέρα, σχεδόν 50.000 κάτοικοι των γύρω περιοχών εγκατέλειψαν με οργανωμένο τρόπο τα σπίτια τους. Μέχρι το Σεπτέμβριο είχαν μετακινηθεί άλλοι 66.000 και, μέσα σε ένα χρόνο, επιπλέον 220.000 άνθρωποι. Πόλεις όπως το Πρίπιατ μετατράπηκαν σε πόλεις-φαντάσματα.

Το περιβάλλον και η υγεία των ανθρώπων δέχθηκαν πλήγμα σε ακτίνα χιλιάδων χιλιομέτρων. Από το 1986 έως σήμερα, έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 25.000 στρατιώτες και πολίτες από την Ουκρανία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και άλλα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίοι εστάλησαν στις εργασίες αποκατάστασης του σταθμού.

Ακόμη κι εκείνοι που επιβίωσαν, σημαδεύτηκαν ψυχολογικά και έμαθαν να ζουν με το θάνατο.

Άποψη του αντιδραστήρα Νο 4 αρκετούς μήνες μετά την καταστροφή. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Το ραδιενεργό νέφος «σκέπασε» μεγάλα τμήματα της Λευκορωσίας και της Ευρωπαϊκής Ρωσίας. Έφτασε μέχρι τη Σκανδιναβία στα βόρεια, την Ελλάδα και την Ιταλία στα νότια και την Ελβετία στα δυτικά.

Όλα ξεκίνησαν από ένα πείραμα, με σκοπό τον έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας του σταθμού. Οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού και τα συστήματα ασφαλείας.

Όμως άφησαν τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. Το αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί αλυσιδωτή αντίδραση και διαδοχικές εκρήξεις. Το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, βάρους χιλίων τόνων, τινάχθηκε στον αέρα.

Το εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000, ύστερα από διεθνείς πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας.

Το ατύχημα τρομοκράτησε την ελληνική κοινή γνώμη και «κατέκλυσε» τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Δείτε παρακάτω ορισμένα από αυτά.

26 Απριλίου 1937: O βομβαρδισμός της Γκερνίκα

Η καταστροφή που έγινε πηγή έμπνευσης

Γερμανοί και Ιταλοί εθελοντές αεροπόροι ισοπέδωσαν την πόλη Γκερνίκα. Οι φασιστικές κυβερνήσεις τους, συνεργάζονταν με τον Φράνκο κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου (1936-1939),

Η πόλη βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο στο δρόμο για το Μπιλμπάο, την πρωτεύουσα των Βάσκων, οι οποίοι συνεργάζονταν με τους Δημοκρατικούς.

Ο αφανισμός της Γκερνίκα και κατ’ επέκταση η κατάληψη του Μπιλμπάο θα οδηγούσε στην πλήρη κυριαρχία του Φράνκο στον ισπανικό βορρά.

Η Γκερνίκα τυλίχθηκε στις φλόγες από τις βόμβες και οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν μεγάλες. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν είναι γνωστός ακόμα και σήμερα, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 300 έως και 1.500 άτομα. Εκατοντάδες ήταν οι τραυματίες.

Οι Εθνικιστές ισχυρίστηκαν αργότερα ότι οι Δημοκρατικοί κατέστρεψαν την Γκερνίκα, ενώ αποχωρούσαν από την πόλη, εφαρμόζοντας την τακτική της «καμένης γης».

Τα ερείπια της Γκερνίκα, μετά το βομβαρδισμό της 26ης Απριλίου 1937. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Η Γκερνίκα έγινε παγκοσμίως γνωστή χάρη στον Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος ζωγράφισε τον ομώνυμο πίνακα κατά παραγγελία της Δημοκρατικής Κυβέρνησης της Μαδρίτης. Σε αυτόν, αποτύπωσε την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου.

Ένας ταύρος και ένα άλογο τρυπημένο από μία λόγχη και τέσσερις γυναίκες που ουρλιάζουν κρατώντας νεκρά μωρά είναι οι κυρίαρχες μορφές του έργου.

Αρχικά, ο Πικάσο πειραματίστηκε με τα χρώματα, αλλά τελικά διάλεξε το άσπρο-μαύρο και τις αποχρώσεις του γκρι, για να δώσει έμφαση στη ζοφερότητα του πολέμου.

Η “Γκερνίκα”, ο δημοφιλέστερος πίνακας του Πάμπλο Πικάσο. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Λέγεται πως ένας Γερμανός ρώτησε τον Πικάσο: «Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε;» και ο Ισπανός ζωγράφος του απάντησε: «Όχι, εσείς».

Μετά την επικράτηση του Φράνκο, το 1939, η «Γκερνίκα» του Πικάσο βρήκε προσωρινό καταφύγιο στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Σήμερα, εκτίθεται στο Museo Reina Sofía της Μαδρίτης και θεωρείται από πολλούς κριτικούς τέχνης ως το έργο ζωγραφικής με το πιο δυνατό αντιπολεμικό μήνυμα στην ιστορία.

Ο Ισπανός ζωγράφος, Πάμπλο Πικάσο. Πηγή εικόνας: Wikipedia

26 Απριλίου 1798: Γεννήθηκε ο Γάλλος ζωγράφος, Ευγένιος Ντελακρουά

Στην Ελλάδα είναι γνωστός σε όλους από τον εμβληματικό πίνακα «Η Σφαγή της Χίου». Τον ζωγράφισε το 1824, δύο χρόνια μετά τη σφαγή χιλιάδων κατοίκων του νησιού από τους Οθωμανούς σε αντίποινα για τον ξεσηκωμό τους.

Μάνες και παιδιά, άνδρες και ηλικιωμένοι απεικονίζονται απελπισμένοι, τη στιγμή που έρχονται αντιμέτωποι με το μίσος, τη βαρβαρότητα και την υπεροψία του κατακτητή. Τα γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα.

Οι σκηνές συγκλόνισαν τους Ευρωπαίους, ισχυροποίησαν το φιλελληνικό ρεύμα και ενίσχυσαν τα αισθήματα αποτροπιασμού της Δύσης για τους Οθωμανούς και τις θηριωδίες τους.

“Η Σφαγή της Χίου”, πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά (1824). Πηγή εικόνας: Wikipedia

Τόσο στη «Σφαγή της Χίου» όσο και στους υπόλοιπους πίνακες του Ντελακρουά για την Επανάσταση του 1821, το πρόσωπο των Τούρκων συμβολίζει την τυφλή και βίαιη δύναμη, ενώ το πρόσωπο των Ελλήνων την ελευθερία και τον πολιτισμό.

Ο πρωτότυπος πίνακας του Ντελακρουά εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου και ένα αντίγραφό του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα.

Ο Γάλλος ζωγράφος, Ευγένιος Ντελακρουά. Πηγή εικόνας: Wikipedia

26 Απριλίου 1944: Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε στην Κρήτη

Κρητικοί αντιστασιακοί και Βρετανοί κομάντος συνεργάστηκαν και κατόρθωσαν να απαγάγουν τον Γερμανό στρατηγό, Χάινριχ Κράιπε, διοικητή της 22ης Μεραρχίας Πεζικού.

Το αρχικό σχέδιο είχε ως στόχο τον διοικητή του νησιού, Φρίντριχ Βίλχελμ Μίλερ, που έμεινε γνωστός ως ο «Χασάπης της Κρήτης», εξαιτίας της βαναυσότητας που έδειξε στον ντόπιο πληθυσμό.

Η ομάδα που θα πραγματοποιούσε το ριψοκίνδυνο σχέδιο αποτελείτο από 13 άτομα. Επικεφαλής της ήταν ο ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ και υπαρχηγός ο λοχαγός Ουίλιαμ Στάνλεϊ Μος. Στενοί συνεργάτες τους ήταν, μεταξύ άλλων, οι Κρητικοί Μανώλης Πατεράκης και Γιώργος Τυράκης.

Ο άνθρωπος που τους παρείχε όλες τις χρήσιμες πληροφορίες ήταν ο Μιχάλης Αρκουμανάκης, επικεφαλής υπηρεσίας πληροφοριών του συμμαχικού στρατηγείου στο Ηράκλειο, ο οποίος έμενε κοντά στην βίλα «Αριάδνη», την κατοικία του Κράιπε.

Οι Βρετανοί αξιωματικοί και οι Έλληνες αντιστασιακοί που συμμετείχαν στην επιχείρηση. Πηγή εικόνας: WikimediamtxCommons

Οι απαγωγείς ήταν ντυμένοι με γερμανικές στολές και σκορπίστηκαν κατά μήκος του δρόμου, από όπου θα περνούσε ο Κράιπε. Η ενέδρα στήθηκε σε καίριο σημείο και η αποστολή εξετελέσθη.

Οι απαγωγείς πέρασαν από 22 γερμανικά μπλόκα, επειδή οδηγούσαν το αυτοκίνητο του στρατηγού με τη γερμανική σημαία, και ανέβηκαν στον Ψηλορείτη μετά από σχεδόν τρεις εβδομάδες βασανιστικής διαδρομής.

Στις 14 Μαΐου, ένα σκάφος του Βρετανικού Ναυτικού τούς παρέλαβε και διέφυγαν στην Αίγυπτο. Ο στρατηγός Κράιπε έμεινε στο Κάιρο και αργότερα μεταφέρθηκε στον Καναδά ως αιχμάλωτος.

Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στη Γερμανία.

Ο Γερμανός στρατηγός, Χάινριχ Κράιπε. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Η απαγωγή του προκάλεσε την οργή του Χίτλερ. Οι Γερμανοί προέβησαν σε αντίποινα. Πυρπόλησαν τα χωριά από τα οποία πέρασαν οι απαγωγείς και εκτέλεσαν χιλιάδες κατοίκους της Κρήτης.

Διαβάστε αναλυτικότερα πώς σχεδιάστηκε και ολοκληρώθηκε η απαγωγή του Χάινριχ Κράιπε στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Για τους εφέτες και αρεοπαγίτες, κατά την ώρα της άσκησης του λειτουργήματός τους.

26 Απριλίου 1825: Η κατάληψη της Σφακτηρίας

Ο Ιμπραήμ Πασάς κατέλαβε τη βραχονησίδα Σφακτηρία, στην είσοδο του όρμου του Ναβαρίνου και προξένησε βαρύτατες απώλειες στους 800 με 1.000 Έλληνες που αμύνθηκαν ηρωικά.

350 Έλληνες σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους ο οπλαρχηγός Αναγνωσταράς και ο ναύαρχος Αναστάσιος Τσαμαδός. Ηρωικά μαχόμενος έπεσε και ο Ιταλός φιλέλληνας Σανταρόζα.

Όσοι γλίτωσαν την εκτέλεση ή την αιχμαλωσία, κατόρθωσαν να διασωθούν κολυμπώντας στην απέναντι ακτή. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που βρισκόταν στη Σφακτηρία ως απεσταλμένος του Εκτελεστικού, σώθηκετην τελευταία στιγμή.

Η επίθεση άρχισε το μεσημέρι, αρχικά με κανονιοβολισμό και ύστερα με απόβαση χιλιάδων πεζοναυτών. Οι Έλληνες είχαν προνοήσει να οχυρώσουν τη Σφακτηρία με οκτώ κανόνια, τρία πλοία από τις Σπέτσες και ένα από την Ύδρα. Όμως δεν ήταν αρκετά, για να αποτραπεί η ήττα.

Η κατάληψη της Σφακτηρίας ήταν στρατηγικής σημασίας για τους Οθωμανούς, καθώς άνοιξε το δρόμο στον Ιμπραήμ για την κατάληψη του Παλαιοκάστρου και του Νεόκαστρου, των δύο οχυρών φρουρίων της Πύλου.

Όταν η είδηση για την πτώση της Σφακτηρίας έφτασε στο Ναύπλιο, όλοι έμειναν άναυδοι. «Κανενός πρόσωπο δεν έβλεπες να γελά, όλοι σκυθρωποί, και οι πέτρες και αυτές ελυπούντο. Χίλιες υποψίες απερνούσαν εις καθενός τον νουν και το μέλλον όλοι το έβλεπον ως κινδυνώδες», έγραψε ο αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης στα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833».

Αποτύπωση της μάχης της Σφακτηρίας και της πολιορκίας του Ναβαρίνου, από τον Παναγιώτη Ζωγράφο. Πηγή εικόνας: Wikipedia

26 Απριλίου 1877: Ανακαλύφθηκε ο Ερμής του Πραξιτέλη

Την ανακάλυψη έκαναν Γερμανοί αρχαιολόγοι, στον σηκό του ναού της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία. Οι ανασκαφές είχαν ξεκινήσει από το 1875, μετά από σύμβαση που υπογράφτηκε το 1874 ανάμεσα σε Ελλάδα και Γερμανία. Παρά τις συνηθισμένες τακτικές αρχαιοκαπηλίας, εκείνη τη φορά δεν επιτράπηκε η παραχώρηση των ευρημάτων.

Ο θεός Ερμής απεικονίζεται όρθιος, γυμνός και στιβαρός, φορώντας μόνο σανδάλια. Στηρίζεται στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό εκτείνεται λυγισμένο.

Στον πήχη του αριστερού χεριού του, που στηρίζεται σε κορμό δέντρου, κάθεται ο μικρός Διόνυσος. Στο δεξί υψωμένο χέρι, το οποίο δεν σώζεται, ο Ερμής πιθανόν κρατούσε ένα τσαμπί σταφύλι, προς το οποίο κατευθυνόταν το βλέμμα του μικρού Διονύσου.

Ο “Ερμής του Πραξιτέλη”, το δημοφιλέστερο έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ολυμπίας. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Στο πέρασμα των ετών, δεν έλειψαν οι διαφωνίες και οι αμφιβολίες των επιστημόνων σχετικά με την πρωτοτυπία, τη χρονολόγηση και την ταυτότητα του γλυπτού.

Το 1927, ο Γερμανός αρχαιολόγος, Καρλ Μπλούμελ διατύπωσε την άποψη ότι το γλυπτό δεν ανήκει στην ύστερη κλασική εποχή (4ο αιώνας π.Χ.), αλλά είναι αντίγραφο των ρωμαϊκών χρόνων.

Το 1937, ο Σουηδός ιστορικός τέχνης, Όσκαρ Άντονσον ισχυρίστηκε ότι το άγαλμα είναι πρωτότυπο και φιλοτεχνήθηκε από τον Πραξιτέλη. Ωστόσο, υποστήριζε ότι απεικόνιζε τον θεό Πάνα με τον μικρό Διόνυσο και περιλάμβανε μια ακόμη μορφή νύμφης.

Παρ’ όλ’ αυτά, οι περισσότεροι ειδικοί συμφώνησαν πως το γλυπτό είναι αυθεντικό έργο του Πραξιτέλη, το οποίο, αιώνες μετά τη δημιουργία του, υπέστη την ταλαιπωρία της άγαρμπης σμίλης κάποιου Ρωμαίου καλλιτέχνη.

Σήμερα, το άγαλμα, ύψους 2,13 μέτρων, εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας και θεωρείται ένα από τα πιο θαυμαστά δημιουργήματα της αρχαιοελληνικής γλυπτικής.

26 Απριλίου 1889: Γεννήθηκε ο Αυστριακός φιλόσοφος, Λούντβιχ Βιτγκενστάιν

Συνεργάστηκε στενά με τον Βρετανό φιλόσοφο, Μπέρτραντ Ράσελ και έγινε καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.

Ο Ράσελ περιέγραψε τον Βιτγκενστάιν ως «το τελειότερο παράδειγμα παραδοσιακά εννοούμενης ιδιοφυΐας που έχω γνωρίσει: φλογερός, βαθυστόχαστος, δριμύς και αυταρχικός».

Είχε μεγάλη συνεισφορά στον τομέα της αναλυτικής φιλοσοφίας και της λογικής και το σημαντικότερο έργο του ήταν μία φιλοσοφική διατριβή με τίτλο “Tractatus Logico-Philosophicus”.

«Τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του», είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ρητά που αποδίδονται στον Βιτγκενστάιν.

Ο Αυστριακός φιλόσοφος, Λούντβιχ Βιντγκενστάιν. Πηγή εικόνας: WikimediamtxCommons

26 Απριλίου 1900: Γεννήθηκε ο Αμερικανός φυσικός και σεισμολόγος, Τσαρλς Ρίχτερ

Το επώνυμό του ακούγεται κάθε φορά που σημειώνεται σεισμός, σε οποιαδήποτε γωνιά της Γης. Επινόησε την κλίμακα μέτρησης Ρίχτερ σε συνεργασία με τον συνάδελφο επιστήμονα, Μπένο Γκούτενμπεργκ.

Από τη γέννησή του, ο Τσαρλς Ρίχτερ έπασχε από το σύνδρομο Άσπεργκερ. Είχε, όμως, τη δυνατότητα να αυτοσυγκεντρώνεται και να επεξεργάζεται χιλιάδες πληροφορίες ταυτόχρονα. Δεν σταματούσε ποτέ τη μελέτη.

Μάλιστα, είχε εγκαταστήσει ένα σεισμογράφο στο σαλόνι του, ώστε να μπορεί να ερευνά τους σεισμούς οποιαδήποτε στιγμή.

Η κλίμακα Ρίχτερ, αντικατέστησε εκείνη που είχε αναπτυχθεί το 1902, από τον Ιταλό ηφαιστειολόγο Τζουζέπε Μερκάλι. Το πρόβλημα με την κλίμακα Μερκάλι, ήταν ότι κατηγοριοποιούσε τους σεισμούς από το 1 μέχρι το 12, με βάση τις επιπτώσεις που είχαν στα κτήρια και τους ανθρώπους. 

Δεν μετρούσε δηλαδή την ενέργεια που απελευθερωνόταν από τους σεισμούς, αλλά τα αποτελέσματα των δονήσεων στα κτήρια.

O Αμερικανός φυσικός και σεισμολόγος, Τσαρλς Ρίχτερ. Πηγή εικόνας: WikimediamtxCommons

26 Απριλίου 1930: Η ιδρυτική πράξη του Εθνικού Θεάτρου

Με πρόταση του Υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου, ψηφίστηκε ο νόμος περί ίδρυσης Εθνικού Θεάτρου στην Αθήνα. Πρώτος σκηνοθέτης διορίστηκε ο Μιλτιάδης Λιδωρίκης.

Λέγεται πως καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου έπαιξε η σύζυγος του Παπανδρέου, Κυβέλη Ανδριανού. Ήταν, όμως, και επιδίωξη της κυβέρνησης Βενιζέλου να δώσει στους Έλληνες ηθοποιούς την ευκαιρία να αναδείξουν το ταλέντο τους.

Το μεγάλο ξεκίνημα έγινε με τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου και τη μονόπρακτη κωμωδία «Ο Θείος Όνειρος» του Ξενόπουλου, στις 19 Μαρτίου 1932.

Το αθηναϊκό κοινό αγκάλιασε αμέσως το νέο θέατρο και καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι συνωστίζονταν στα ταμεία για ένα εισιτήριο.

Άνθρωποι, όπως ο Ιωάννης Γρυπάρης, που το μεταφραστικό του έργο επανασύστησε τους αρχαίους τραγικούς στο μεγάλο κοινό, ο Αλέξης Μινωτής και η σύζυγός του, Κατίνα Παξινού απογείωσαν την φήμη του Εθνικού Θεάτρου.

Σήμερα, το Εθνικό Θέατρο διαθέτει πέντε σκηνές. Η Κεντρική Σκηνή, χωρητικότητας 658 θέσεων και η Νέα Σκηνή, χωρητικότητας 114 θέσεων, στεγάζονται στο διατηρητέο κτήριο του Ερνστ Τσίλερ, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου.

Το κτήριο του Εθνικού Θεάτρου στην Αθήνα, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Διαβάστε αναλυτικά στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Γιατί η ίδρυση του Εθνικού Θέατρου το 1930 ταυτίστηκε με το όραμα για πνευματική αναγέννηση. Αναβίωσε το αρχαίο δράμα και οι διευθυντές του ήταν προσωπικότητες