10 γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα, 13 Ιουνίου. Οι γκρίζες ζώνες, ο λόξιγκας που κράτησε 68 χρόνια, ο πρώτος ουρανοξύστης

13 Ιουνίου 1774. Η πρώτη αποικία που κήρυξε παράνομο το δουλεμπόριο

Το Ρόουντ Άιλαντ έγινε η πρώτη αποικία των ΗΠΑ που αποφάσισε με νόμο να καταργήσει το εμπόριο σκλάβων.

Η θέσπιση του νόμου συνέβη περισσότερο για να πλήξει το βρετανικό δουλεμπόριο, παρά για ηθικούς λόγους. Μια δεκαετία αργότερα, μετά την Αμερικανική Επανάσταση, οι υποστηρικτές της πλήρους κατάργησης της δουλείας προώθησαν έναν συμβιβασμό που παρείχε ελευθερία σε όλα τα παιδιά των σκλάβων μόλις ενηλικιώνονταν.

1888. Γεννήθηκε ο Φερνάντο Πεσόα

Για να είσαι μεγάλος, να είσαι ολόκληρος: τίποτα από τον εαυτό σου μην υπερβάλλεις ή αποκλείεις.

Ένας από τους σπουδαιότερους Πορτογάλους λογοτέχνες όλων των εποχών. Η φήμη του ήρθε μετά θάνατον.

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έμεινε αδημοσίευτο έως ότου πέθανε, στις 30 Νοεμβρίου 1935. Όσο ήταν εν ζωή, ο Πεσόα δημοσίευσε το βιβλίο Mensagem, δύο πλακέτες με αγγλικά ποιήματα, καθώς και μερικά λογοτεχνικά και πολιτικά μανιφέστα.

Μετά τον θάνατό του, τα άπαντα του έργου του εκδόθηκαν σε οκτώ τόμους, υπογραμμένα με διαφορετικά ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε κατά καιρούς. Όπως έλεγε, τα ονόματα αυτά εξέφραζαν τις διάφορες προσωπικότητες που συνυπήρχαν μέσα του: του “Αλβέρτο Καρέιρο”, του “Αλβάρο δε Κάμπος” και του “Ρικάρδο Ρέις”‘.

1911. Γεννήθηκε ο Λουίς Αλβάρεζ

Αμερικανός πειραματικός φυσικός, εφευρέτης και καθηγητής που το 1968 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

Το 1940 ο Λούις εντάχθηκε στην ομάδα του εργαστηρίου ακτινοβολίας του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), όπου συνείσφερε στο σχεδιασμό των συστημάτων ραντάρ «Αναγνώρισης φίλων ή εχθρών» (IFF) των ραδιοφάρων.

Αργότερα, συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα για την αναζήτηση ανεξερεύνητων θαλάμων στις Αιγυπτιακές πυραμίδες με ακτίνες Χ. Τέλος, μαζί με τον γιο του, τον γεωλόγο Γουόλτερ Άλβαρεζ, ανέπτυξαν την «υπόθεση Άλβαρεζ» που προτείνει ότι το συμβάν που οδήγησε σε μαζική εξαφάνιση τους δεινόσαυρους ίσως ήταν μία πρόσκρουση αστεροειδούς. Η θεωρία αυτή παραμένει η επικρατέστερη μέχρι σήμερα.

13 Ιουνίου 1922. Ο μεγαλύτερος λόξικγας στην ιστορία

Εκείνο το απόγευμα, ενώ ο Αμερικανός κτηνοτρόφος Τσαρλς Όσμπορν ετοιμαζόταν να ζυγίσει ένα γουρούνι 135 κιλών, έπεσε από το βάρος. Όταν σηκώθηκε, ξεκίνησε ο λόξιγκας. Όσο οι ώρες περνούσαν, αντί να σταματήσει, αυξανόταν σταδιακά.

Ο γιατρός που επισκέφτηκε διέγνωσε ότι έσπασε ένα αιμοφόρο αγγείο του εγκεφάλου που λειτουργούσε ώστε να σταματάει τις συσπάσεις του διαφράγματος.

Τον πρώτο καιρό είχε λόξυγγα σαράντα φορές το λεπτό, ενώ αργότερα οι ρυθμοί έπεσαν στις είκοσι φορές το λεπτό.

Συνολικά είχε λόξυγγα 68 χρόνια και υπολογίζεται ότι έκανε 430 εκατομμύρια συσπάσεις “χικ”

Ο Όσμπορν προσπάθησε να τον διαχειρίζεται και να ζει φυσιολογικά. Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε 8 παιδιά.

Επί 6 δεκαετίες, χιλιάδες γράμματα κατέφθαναν σπίτι του με συμβουλές για το πως να γιατρέψει την ενοχλητική ασθένεια. Θεραπεία όμως δεν βρέθηκε ποτέ. Ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, τον Φεβρουάριο του 1990 ο λόξιγκας σταμάτησε όπως ξαφνικά είχε ξεκινήσει.

13 Ιουνίου 1928. Γεννήθηκε ο μαθηματικός Τζον Νας

Η ζωή του έγινε ταινία με τίτλο «Ένας υπέροχος άνθρωπος».

Ήταν Αμερικανός μαθηματικός που βραβεύτηκε το 1994 με το βραβείο Νόμπελ στα Οικονομικά για την μεθοδολογία του στη θεωρία των παιγνίων, την οποία επινόησε το 1950 και επεξεργάστηκε τις επόμενες δεκαετίες, παρά το σοβαρό πρόβλημα σχιζοφρένειας.

Το “θεώρημα του Νας” λέει ότι σε κάθε στατικό παιχνίδι με ένα πεπερασμένο σύνολο στρατηγικών, υπάρχει τουλάχιστον μια κατάσταση ισορροπίας, που αντιστοιχεί σε επιλογές στρατηγικής, οι οποίες παρέχουν τη βέλτιστη ανταπόδοση και για τους δύο παίκτες. Κανένας παίκτης δεν μπορεί να πετύχει κάτι καλύτερο αλλάζοντας τη στρατηγική του, τη στιγμή που η στρατηγική του άλλου παραμένει αμετάβλητη.

Το θεώρημα έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως για να αναλύσει το αποτέλεσμα της στρατηγικής αλληλεπίδρασης πολλαπλών ατομικών αποφάσεων.

Με άλλα λόγια είναι ένας τρόπος για να προβλέψουμε τι πρόκειται να γίνει, αν πολλοί άνθρωποι ή οργανισμοί παίρνουν αποφάσεις ταυτόχρονα και η απόφαση του κάθε ενός στηρίζεται στην απόφαση των υπολοίπων.

13 Ιουνίου 1952. Αποφασίστηκε η η έκδοση νέων ελληνικών ταυτοτήτων

Η κυβέρνηση ήθελε να καταστήσει αδύνατη την παραποίησή τους. Λίγο καιρό αργότερα, έντονες αντιδράσεις προκάλεσε η είδηση πως τα νέα αυτά έγγραφα θα περιελάμβαναν και δακτυλικό αποτύπωμα, με τους δημοσιογράφους να το χαρακτηρίζουν ως «μέτρον ανελεύθερον και άξιον μόνον διά τους εγκληματίας».

Η τελική υπουργική απόφαση ήρθε το 1959 και καθιέρωσε τη γαλάζια αστυνομική ταυτότητα που, με κάποιες αλλαγές, ισχύει μέχρι σήμερα. Εκτός από την πλαστικοποίηση, η  απόφαση του εισήγαγε επίσης την υποχρεωτική δακτυλοσκόπηση, προέβλεπε την καταστροφή κάθε δελτίου με «γραφικόν σφάλμα, μη επιτρεπομένης ουδεμιάς απολύτως προσπαθείας προς αποκατάστασιν ή απόκρυψιν του γενομένου σφάλματος δι’ οιουδήποτε μέσου ή τρόπου -τριβής, ξέσεως, πλύσεως, επανεγγραφής, προσθήκης ή αφαιρέσεως»- κι επέβαλε την υποχρεωτική επιστροφή (και καταστροφή) των δελτίων μετά τον θάνατο του κατόχου τους.

Το δακτυλικό αποτύπωμα καταργήθηκε το 1991.

13 Ιουνίου 1956. Η πρώτη νικήτρια του Κυπέλλου Πρωταθλητριών

Η Ρεάλ Μαδρίτης έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης στο ποδόσφαιρο, επικρατώντας 4-3 της γαλλικής Ρεν στο Παρίσι. Μάλιστα, η ισπανική ομάδα αναδείχθηκε πρωταθλήτρια και στις επόμενες 4 διοργανώσεις, μέχρι το 1960. Το “μονοπώλιο” της χρυσής Ρεάλ έσπασε το 1961. Εκείνη τη χρονιά στον τελικό έφτασαν η Μπενφίκα και η Μπαρτσελόνα, με την πορτογαλική ομάδα να στέφεται πρωταθλήτρια.

Μέχρι σήμερα, η Ρεάλ διατηρεί το ρεκόρ των περισσότερων κυπέλλων στη διοργάνωση, έχοντας κατακτήσει 14. Ακολουθούν η Μίλαν (7 τίτλοι), η Μπάγερν Μονάχου και η Λίβερπουλ (6 τίτλοι), η Μπαρτσελόνα (5 τίτλοι) και ο Άγιαξ (4 τίτλοι).

13 Ιουνίου 1969. Η θεμελίωση του πρώτου ουρανοξύστη της Ελλάδας

Τέλη της δεκαετίας του ’60, η επιγραφή «ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΟΥ ΠΥΡΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ» στήθηκε στη διασταύρωση των οδών Μεσογείου και Βασιλίσσης Σοφίας. Μέχρι τότε η κατασκευή κτιρίων τα οποία είχαν ύψος πάνω από 35 μέτρα απαγορευόταν. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Πύργου των Αθηνών ανατέθηκαν στους Έλληνες αρχιτέκτονες, Ιωάννη Κυμπρίτζη και Ιωάννη Βικέλα για λογαριασμό της εταιρίας «Αλβέρτης- Δημόπουλος ΑΕ».

Στις 13 Ιουνίου 1968 ξεκίνησαν να κατασκευάζονται τα θεμέλια του κτιρίου. Σε διάστημα τριών ετών το ψηλότερο κτίριο των Βαλκανίων και της Ελλάδας ήταν έτοιμο. Μια τεράστια γυάλινη κατασκευή με πανοραμική θέα σε όλο το λεκανοπέδιο.

Ο Πύργος των Αθηνών έχει ύψος 103 μέτρα, συνολικά 28 ορόφους και περιβάλλεται από μια μικρή πλατεία.

13 Ιουνίου 1993. Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός του Καναδά

Η Κιμ Κάμπελ χαρακτηρίστηκε για λίγο ως η καναδέζα Θάτσερ. Ωστόσο έμεινε στην εξουσία για 132 ημέρες -η τρίτη πιο σύντομη θητεία στην ιστορία της χώρας-, αναλαμβάνοντας τα ηνία μετά την παραίτηση του προκατόχου της στο Προοδευτικό Συντηρητικό Κόμμα του Καναδά.

Μέχρι σήμερα είναι η μοναδική γυναίκα που έχει διατελέσει πρωθυπουργός στον Καναδά, ενώ υπήρξε η πρώτη που έγινε Υπουργός Δικαιοσύνης σε χώρα μέλος του ΝΑΤΟ.

13 Ιουνίου 1996. Οι “γκρίζες ζώνες” του Αιγαίου

“H Άγκυρα αμφισβητεί την ελληνικότητα των νησίδων Φαρμακονήσι, Αγαθονήσι και Καλόλιμνο”, ανέφερε δημοσίευμα τουρκικής εφημερίδας.

Ήταν σχεδόν 6 μήνες μετά την κρίση των Ιμίων.

Το 2020, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε δηλώσεις του, διατύπωσε την πάγια θέση της γειτονικής χώρας:

“Στο Αιγαίο υπάρχουν νησιά που δεν έχει καθοριστεί η κυριαρχία τους. Ούτε στη Συνθήκη της Λωζάνης, ούτε στη Συνθήκη Ειρήνης του 1948 δεν έχει καθοριστεί σε ποιον ανήκουν τα νησιά”. Τα νησιά αυτά είναι τα εξής: Καλόγεροι, Αρκιοί, Κίναρος, Λέβιθα, Σύρνα, Γαϊδουρονήσι, Γαύδος, Οινούσσες, Παναγιά, Φούρνοι, Θύμαινα, Αγαθονήσι, Φαρμακονήσι, Καλόλιμνος, Πλάτη, Γυαλί, Διονυσάδες και Κουφονήσι.