Οι δαίμονες της Παναγίας των Παρισίων που εξολόθρευσε ο επίσκοπος και έγιναν σύμβολο της μάχης κατά του κακού. Στο τέλος χρησίμευσαν ως υδρορροές

Η Παναγία των Παρισίων είναι από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία που αποτυπώνουν τη γαλλική γοτθική αρχιτεκτονική. Ακίνητοι φρουροί του ναού ήταν για αιώνες τα εκατοντάδες γκαργκόιλς, τα αγάλματα των δαιμόνων που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά του ναού.

Τα γκαργκόιλς λειτουργούν ως υδρορροές. Συνδέονται με σωληνώσεις από όπου περνά το νερό, ώστε να μη βραχούν οι τοίχοι του κτιρίου και να προστατευτούν από την υγρασία και τη διάβρωση. Τα περισσότερα κατασκευάστηκαν κατά τον 19ο αιώνα, ενώ κάποια χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα, όταν χτίστηκε ο ναός.

Με το πέρασμα του χρόνου διαβρώθηκαν, ενώ κάποια καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης. Aνακατασκευάστηκαν από τον γάλλο αρχιτέκτονα Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν γινόταν αποκατάσταση των ζημιών που είχε υποστεί ο καθεδρικός ναός.

Ο θρύλος του αποκεφαλισμένου γκαργκόιλ

Σύμφωνα με έναν γαλλικό θρύλο ο επίσκοπος της περιοχής Ρουέν Ρωμανός, που αργότερα αγιοποιήθηκε, έσωσε τη χώρα από ένα τρομακτικό τέρας που ονομαζόταν Γκαργκόιλ ή Γκότζι. Ήταν ένας δράκος με μεγάλα φτερά και μακρύ λαιμό. Έβγαλε φλόγες από το στόμα του. Ο Άγιος Ρωμανός κατάφερε να υποτάξει με τον σταυρό του το πλάσμα, το οδήγησε στο Ρουέν και το έκαψε ζωντανό. Ο μύθος λέει ότι κράτησε μόνο το κεφάλι του και το κάρφωσε έξω από έναν νέο ναό της περιοχής, ώστε να κρατά μακριά τα κακά πνεύματα.

Έτσι, για τους Καθολικούς τα γκαργκόιλς προστατεύουν τον ναό από τις δυνάμεις του κακού. Κατά μια άλλη άποψη συμβολίζουν ότι το κακό και οι δαίμονες δεν μπορούν να εισβάλλουν στο ιερό και ότι το εσωτερικό της εκκλησίας είναι πάντα ασφαλές.

Η λέξη προέρχεται από τη γαλλική λέξη gargouille που σημαίνει λαιμός ή από τις λατινικές λέξεις gurgulio, gula, gargula, η ρίζα των οποίων χρησιμοποιείται για να δείξει τον θόρυβο του γάργαρου νερού.

Δεν είναι όλα γκαργκόιλς

Παρόλο που όλα τα τέρατα και οι δαίμονες αποκαλούνται γκαργκόιλς, δεν είναι. Υπάρχουν αγάλματα στο εξωτερικό της εκκλησίας της Παναγίας των Παρισίων που απεικονίζουν φανταστικά μυθικά πλάσματα, αλλά και ζώα.

Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν και χίμαιρες, τα μυθικά τέρατα που έβγαζαν φωτιά από το στόμα, είχαν σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού, και η ουρά φιδιού. Στην Παναγία των Παρισίων δεν χρησιμεύουν ως υδρορροές, είναι διακοσμητικές και διώχνουν το κακό. Η πιο γνωστή χίμαιρα της εκκλησίας ονομάζεται Στίργκα, αλλά έχει γίνει γνωστή ως το “γκαργκόιλ που φτύνει”. Είναι πλάσμα με κέρατα που ακουμπά το κεφάλι του στα χέρια του και έχει βγάλει τη γλώσσα του έξω.

Ο αρχιτέκτονας Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ κατά τη διάρκεια της ανακατασκευής της εκκλησίας στα μέσα του 18ου αιώνα ανέθεσε σε τεχνίτες την κατασκευή 56 χιμαιρών.

Υπάρχουν επίσης τα λεγόμενα γουάιβερν (wyvern) που είναι πλάσματα με κεφάλι και φτερά δράκων, σώμα ερπετού, δυο πόδια και ουρές που στην άκρη του έχουν είτε διαμάντι είτε βέλος.

Εκτός από τα τέρατα υπάρχουν και ζώα, όπως έναν ελέφαντα, κατσίκες, πίθηκο, αετούς και έναν σκύλο με τρία κεφάλια.

Τα γκαργκόιλ σε άλλους πολιτισμούς

Γκαργκόιλς δεν υπάρχουν μόνο στην Παναγία των Παρισίων. Στην αρχαία αιγυπτιακή αρχιτεκτονική έφτιαχναν υδρορροές με την μορφή κεφαλής λιονταριού. Παρόμοιες κατασκευές από μάρμαρο ή τερακότα υπήρχαν και στους αρχαίους ελληνικούς ναούς.

Για παράδειγμα στον ναό του Δία στην αρχαία Ολυμπία λεοντοκέφαλες χρησίμευαν ως υδροροές. Εκτιμάται ότι υπήρχαν συνολικά 102 γκαργκόιλς, αλλά και απλοί ράβδοι που προστάτευαν τον ναό από τις βροχές. Πολλά από αυτά έπεσαν εξαιτίας του βάρους τους.

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: O θρύλος των «Μαύρων Ιπποτών» και ο Ashor που σκότωνε τους κακούς και άδικους δυνάστες. Τραυματίστηκε βαριά για να σώσει έναν ιερέα και άγγελοι και δαίμονες διεκδίκησαν την ψυχή του, διαμορφώνοντας το μύθο