Ο Τσίλερ έχτισε τα πιο σπουδαία αρχοντικά σπίτια της Αθήνας, αλλά έχασε το δικό του σε πλειστηριασμό. Η προσπάθεια να ανακαινιστεί και να γίνει Μουσείο (Φωτο)

Ο Ερνέστος Τσίλερ, ο άνθρωπος που κατάφερε να προσδιορίσει την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Αθήνας, αλλά και επαρχιακών πόλεων, όπως το Αίγιο, το Γύθειο και η Ερμούπολη, έχασε το δικό του σπίτι σε πλειστηριασμό! Το έχασε και το αγόρασε ο τραπεζίτης Λοβέρδος. Τα τελευταί αχρόνια ανακαινίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού για  να στεγάσει εκθέσεις του Βυζαντινού Μουσείου.

Το 1912 είχε ήδη στολίσει την Αθήνα με πολλά από τα αριστουργήματά του. Σχεδίασε πάνω από 900 κτίρια, μεταξύ των οποίων η Ακαδημία, η Εθνική Βιβλιοθήκη το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Παναθηναϊκό Στάδιο και το Ζάππειο Μέγαρο. Το τελευταίο ήταν έργο του Δανού μέντορά του, Θεόφιλου Χάνσεν, αλλά ο Τσίλερ είχε την επίβλεψη των εργασιών.

Το σπίτι του Τσίλερ

Το Ζάππειο Μέγαρο ήταν ο λόγος, για τον οποίο ο μεγάλος γερμανός αρχιτέκτονας απώλεσε την έδρα του στο Πολυτεχνείο το 1883, αφού αρνήθηκε να συγκαλύψει τις οικονομικές καταχρήσεις που καθυστερούσαν το έργο. Τελικά, απομακρύνθηκε και από την εποπτεία των εργασιών.

Το 1882, ο Τσίλερ είχε αγοράσει ένα οικόπεδο στο οικοδομικό τετράγωνο που περικλείεται από τις οδούς Ακαδημίας, Σόλωνος, Ιπποκράτους και Μαυρομιχάλη και έχει συνολικό εμβαδόν 1.060 τ.μ. Φυσικά, η κατασκευή ήταν υπερπαραγωγή.

Το 1885 ολοκλήρωσε το νεοκλασικό μέγαρο, όπου κατοίκησε με την Ελληνίδα σύζυγό του Σοφία Δούδου, έως το 1912. Το κτίριο κοσμείται στην εξωτερική πρόσοψη με κεραμικές κεφαλές Καρυάτιδων, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν διακοσμητικά στοιχεία υψηλής ποιότητας.

Εκεί στεγαζόταν και το αρχιτεκτονικό γραφείο του Τσίλερ. Η ζωγραφική διακόσμηση του μεγάρου ήταν δημιουργία του Σλοβένου ζωγράφου Γιούρι Σούμπιτς, ο οποίος είχε αναλάβει και τον εικαστικό διάκοσμο του μεγάρου Σλίμαν («Ιλίου Μέλαθρον»), έργο κι αυτό του Τσίλερ.

Πτώχευση και πλειστηριασμός

Ο Τσίλερ δραστηριοποιήθηκε επιχειρηματικά, καθώς δημιούργησε μια συνοικία στον Πειραιά από επαύλεις τις οποίες πούλαγε. Είχε και εταιρεία οικοδομικών υλικών. Δεν υπάρχουν αρκετές λεπτομέρειες, αλλά φαίνεται  ότι άστοχοι οικονομικοί χειρισμοί τον οδήγησαν στην πτώχευση και έχασε το σπίτι του.

Αυτός που είχε στεγάσει κάτω από τα σχέδιά του την αθηναϊκή ελίτ. Από το 1911, το κτίριο είχε περάσει στα χέρια μεγάλης ασφαλιστικής εταιρείας.

Η εταιρεία έβγαλε το σπίτι σε πλειστηριασμό το 1912. Νέος ιδιοκτήτης ήταν ο Κεφαλλονίτης τραπεζίτης και ιδρυτής της Ιωνικής και Λαϊκής Τράπεζας, Διονύσιος Λοβέρδος. Το Μέγαρο του Τσίλερ έγινε σπίτι του τραπεζίτη που ήθελε μεγάλους και ασφαλείς χώρους για να στεγάσει και την σημαντική του συλλογή από βυζαντινές εικόνες και άλλα έργα τέχνης.

Η φωτιά που κατέστρεψε το κτίριο

Το 1930 ένα τμήμα του σπιτιού έγινε ιδιωτικό μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης με 600 εικόνες της συλλογής του Λοβέρδου.

Το 1979 μεγάλο μέρος της συλλογής (470 εικόνες και 1 τέμπλο) παραχωρήθηκε για φύλαξη και συντήρηση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Τον αμέσως επόμενο χρόνο το κτίριο φιλοξένησε το βεστιάριο της Λυρικής Σκηνής, αλλά έπειτα από μία πυρκαγιά που το κατέστρεψε, εγκαταλείφθηκε.

Αναγέννηση μέσα από τις στάχτες

Το 1992 το μέγαρο έγινε δωρεά στο Ελληνικό Δημόσιο, με σκοπό τη δημιουργία Παραρτήματος του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών για τη φιλοξενία της συλλογής Λοβέρδου. Τώρα, μετά από 128 χρόνια ζωής, στο υπέροχο νεοκλασικό διεξάγονται εργασίες αναστήλωσης, ώστε να επαναλειτουργήσει ως παράρτημα του Βυζαντινού Μουσείου.

Η πρώτη φάση του έργου ολοκληρώθηκε στο ΠΕΠ Αττικής του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συνολική δημόσια δαπάνη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης 3.240.438 ευρώ. Η δεύτερη φάση του έργου εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2014-2020» με προϋπολογισμό 1.737.561 ευρώ και χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Ο Τσίλερ πέθανε στην Ελλάδα το 1923, αφήνοντας μια σπουδαία αρχιτεκτονική κληρονομιά στην πρωτεύουσα της Ελλάδας.

Στο Μέγαρο θα εκτίθεται η Συλλογή Λοβέρδου, η οποία αποτελείται  από εικόνες Κρητικής και Επτανησιακής Σχολής, παλαίτυπα, ξύλινα γλυπτά κ.α. Μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτώβρη θα εισαχθούν η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη για την κατά νόμο γνωμοδότηση του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Η υπουργός Πολιτισμού κ. Μενδώνη μετά από αυτοψία που έκανε στο χώρο δήλωσε ότι στόχος είναι να λειτουργήσει το Μέγαρο εντός του θέρους του 2020.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας χαρακτηρίστηκε το «καλλίτερον της Ευρώπης» αλλά το κατεδάφισαν. Το σχεδίασε ο Τσίλερ, το εκμεταλλεύτηκε ο τραπεζίτης Συγγρός και το έριξε ο Κοτζιάς…