Ο ηρωικός πατέρας του Βέγγου. Απέτρεψε την ανατίναξη του ηλεκτρικού εργοστασίου από τους Γερμανούς και απολύθηκε επειδή ήταν αριστερός

Στις 29 Μαΐου του 1927 σε ένα φτωχικό σπίτι στο Νέο Φάληρο του Πειραιά, ένα νεαρό ζευγάρι καλωσόρισε το πρώτο του παιδί. Ήταν αγόρι και του έδωσαν το όνομα «Θανάσης».

Ο πατέρας του, Βασίλης Βέγγος, δούλευε ως τεχνίτης σε μια επιχείρηση ηλεκτρισμού, αλλά ήταν τόσο φτωχός που δεν είχε ηλεκτρικό ρεύμα στο δικό του σπίτι. Παρά τις κακουχίες όμως, η οικογένεια ήταν δεμένη. Ο Βασίλης ήταν ένας ευγενικός και εργατικός άνθρωπος που έκανε ό,τι μπορούσε για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Κι όταν ήρθε η ώρα απέδειξε και τον ηρωισμό του.

Στην κατοχή, ο Βασίλης Βέγγος έμαθε ότι οι Γερμανοί σκόπευαν να ανατινάξουν το εργοστάσιο που δούλευε για σαμποτάζ. Χωρίς φόβο και δισταγμό, συνεργάστηκε με ομάδα του ΕΛΑΣ και απέτρεψε την ανατίναξη.

Με την κίνησή του όμως, αποκάλυψε την αριστερή του ιδεολογική τοποθέτηση και ως αντάλλαγμα για τον ηρωισμό του, απολύθηκε από το εργοστάσιο.

Όταν ήρθε η ώρα ο Θανάσης να υπηρετήσει στον στρατό, τον μετέθεσαν στη Μακρόνησο για να τον τιμωρήσουν για τον αριστερό πατέρα του.

Ο Θανάσης Βέγγος στη Μακρόνησο

Ο Βέγγος υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο νησί για δύο χρόνια. Αρχικά τον έστειλαν να δουλεύει στα νταμάρια, όπου ο ηθοποιός κόντεψε να αρρωστήσει από τη σκόνη που κατάπινε. Μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Βέγγος απεχθανόταν τη σκόνη και τη βρωμιά, γιατί του θύμιζε τα χρόνια στη Μακρόνησο.

Αρχικά η διαμονή του στο νησί φάνταζε κόλαση, αλλά στο τέλος αποδείχτηκε σημαντικός σταθμός για τη ζωή του. Εκεί ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με το θέατρο και σημαντικούς εξόριστους καλλιτέχνες, όπως τον Μάνο Κατράκη. Όμως, ήταν η γνωριμία του με τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο που έμελλε να αλλάξει για πάντα τη ζωή του.

Ο Βέγγος συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τον Κούνδουρο στη Μακρόνησο, όταν κατασκεύαζαν το θέατρο του νησιού και αργότερα, όταν ανέβασαν τις ιστορικές παραστάσεις των εξόριστων καλλιτεχνών. Ο σκηνοθέτης δεν ξέχασε τον φιλότιμο νεαρό που προκαλούσε το γέλιο των θεατών με κάθε του κίνηση.

Θανάσης Βέγγος: Το παιδί για όλες τις δουλειές

Όταν ο Βέγγος επέστρεψε στην Αθήνα δούλευε ως επεξεργαστής δερμάτων και διανομέας πάγου. Με το ζόρι έβγαζε χρήματα για να φάει. Τότε τον βρήκε ο Κούνδουρος, που είχε γυρίσει κι αυτός από τη Μακρόνησο και του πρότεινε να δουλέψει στην ταινία του, ως βοηθός γενικών καθηκόντων.

Ο Κούνδουρος ήθελε να συνεργαστούν μαζί του όλοι οι εξόριστοι της Μακρονήσου, αν και ο Βέγγος δεν ήταν εξόριστος, αλλά τυπικά πάντα, ήταν στρατιώτης. Εξόριστος δηλαδή, αλλά με διαφορετική στολή.

Ο Βέγγος αρχικά αρνήθηκε, αλλά τον μετέπεισε η επιμονή του σκηνοθέτη και τελικά συμμετείχε και σε ένα μικρό ρόλο. Το 1954 προβλήθηκε στους κινηματογράφους η ταινία «Μαγική Πόλις» του Κούνδουρου. Δίπλα στον πρωταγωνιστή Γιώργο Φούντα ήταν και ο νεαρός Θανάσης Βέγγος, στην παρθενική του εμφάνιση στον κινηματογράφο.

Ο Βέγγος ανακοίνωσε στους γονείς του ότι θα γινόταν «καλλιτέχνης», είδηση που τους στενοχώρησε, γιατί φοβήθηκαν ότι δεν θα κέρδιζε ποτέ χρήματα. Πράγματι, δεν υπήρχαν κέρδη, αλλά χάρη στην εργατικότητα του, ο Βέγγος κατάφερε να βγάζει έναν αξιοπρεπές μεροκάματο.

Έγινε το παιδί για όλες τις δουλειές. Σκούπιζε, σφουγγάριζε, έφτιαχνε τα καλώδια, κρατούσε τα εργαλεία των τεχνικών, έντυνε τους ηθοποιούς, κουβαλούσε κιβώτια, ζωγράφιζε σκηνικά. Ακόμα και με το μοντάζ ασχολήθηκε, χωρίς να έχει καμία γνώση πάνω στο αντικείμενο.

Δούλεψε για 100 ώρες, ολοκλήρωσε τη δουλειά που του είχαν αναθέσει και όταν του είπαν ότι είχε κάνει λάθος, εργάστηκε άλλες τόσες ώρες για να το διορθώσει.

Ακούραστος και αεικίνητος, ο Βέγγος τα έκανε όλα.

Η σφαλιάρα του Χατζηχρήστου

Παράλληλα έπαιζε και στις ταινίες που εργαζόταν ως βοηθός. Ο Κούνδουρος τον έβαλε και στην επόμενη ταινία του, τον «Δράκο», με τον Ντίνο Ηλιόπουλο.

Ο Βέγγος από τότε εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες, αλλά ποτέ ως πρωταγωνιστής.

Συνήθως τον επέλεγαν την τελευταία στιγμή για κάποιον τυχαίο ρόλο, απλώς επειδή τύχαινε να βρίσκεται στον χώρο. Υποδύθηκε τον τσέλιγκα, τον παπά, τον τυχαίο περαστικό.

Συμμετείχε και στην ταινία «Ο Ηλίας του 16ου», όπου ο Βέγγος έπρεπε να δεχτεί ένα χαστούκι απ’ τον πρωταγωνιστή Κώστα Χατζηχρήστο. Το χαστούκι του ήδη καταξιωμένου Χατζηχρήστου ήταν τόσο δυνατό, που ο Βέγγος το θυμόταν για χρόνια και μάλλον δεν τον συγχώρεσε ποτέ.

Ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Γιάννης Σολδάτος διηγήθηκε σε συνέντευξή του στη «Μηχανή του Χρόνου», ότι ο Βέγγος αρνήθηκε να πάει στην κηδεία του Χατζηχρήστου γιατί «εκείνη η σφαλιάρα τον πονούσε ακόμη».

Η μεγάλη ευκαιρία του Θανάση Βέγγου

Η αξία του Θανάση Βέγγου ως ηθοποιού άργησε να αναγνωριστεί. Ξεχώριζε απ’ τους κλασικούς ηθοποιούς, εξαιτίας της ερασιτεχνικής ομιλίας του, της αυθόρμητης ερμηνείας και της έντασης που έβγαζε στους ρόλους του.

Οι ηθοποιοί τότε έκαναν ορθοφωνία και κινούνταν με συγκεκριμένο τρόπο που διέφερε από τα δικά του καμώματα και το βηματισμό του που θύμισε τον Τσάπλιν του βωβού κινηματογράφου.Ο Βέγγος δεν είχε σπουδάσει υποκριτική και το Εθνικό Θέατρο τον απέρριψε όταν έδωσε εξετάσεις.

Τελικά όμως, το 1959, κατάφερε να πάρει την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του ηθοποιού από ειδική επιτροπή και η καριέρα του απογειώθηκε.

Χωρίς αυτή, ένα εξαιρετικό ταλέντο και ένας χαρισματικός άνθρωπος μπορεί να είχε χαθεί για πάντα από τη τέχνη.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Θανάσης Βέγγος. Ποια «εμμονή» απέκτησε μετά τη θητεία του στη Μακρόνησο και γιατί δεν άνοιγε τα παράθυρα του θεάτρου το καλοκαίρι;…