Πώς ο Κεμάλ φυλάκισε τον σουλτάνο στην Θεσσαλονίκη. Η επαναστατική δράση των νεότουρκων ξεκίνησε κατά της διαφθοράς

Ο Μουσταφά Κεμάλ, που έμεινε γνωστός ως Ατατούρκ (πατέρας των Τούρκων), γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου 1881 και πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 1938.

To 1898, ο 17χρονος Κεμάλ έγραφε εμπρηστικά άρθρα σε παράνομα έντυπα και ευχόταν να εμφανισθεί «ένας νέος Ηρακλής για να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία».

Αναφερόταν στη διαφθορά που είχε «βρωμίσει» την Οθωμανική Αυτοκρατορία απ’ άκρη σ’ άκρη. Ηγέτης του διεφθαρμένου «στάβλου» ήταν ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’, ο οποίος ήταν παρανοϊκός με την ασφάλειά του και ζούσε αποκλεισμένος μέσα στα ανάκτορα.

Έμεινε γνωστός ως ο «ερυθρός σουλτάνος» εξαιτίας των βιαιοπραγιών του. Μετά την εξέγερση των Νεότουρκων, εξορίστηκε το 1909 στη Θεσσαλονίκη και παρέμεινε φρουρούμενος στην έπαυλη Αλλατίνη, η οποία στα νεότερα χρόνια στέγαζε την Νομαρχία Θεσσαλονίκης.

Η επαναστατική δράση του νεαρού Κεμάλ τον οδήγησε στη μυστική οργάνωση Βατάν, που σημαίνει πατρίδα.

Η Βατάν τασσόταν εναντίον του βίαιου και απολυταρχικού σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ. Καταδίκαζε την απληστία των δημόσιων λειτουργών, τους οπισθοδρομικούς ιερείς «χοτζάδες» και τους μεσαιωνικούς νόμους που ίσχυαν ακόμα στην απονομή δικαιοσύνης.

Το 1904 ο Κεμάλ συνελήφθη μαζί με άλλα μέλη της Βατάν, αλλά πολύ γρήγορα αφέθηκε ελεύθερος. Ο σουλτάνος χρειαζόταν ικανούς στρατιωτικούς για να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις που δεχόταν το ανατολικό κομμάτι της αυτοκρατορίας, από Λιβανέζους νομάδες.

Το πραξικόπημα των Νεότουρκων

Όταν αποφυλακίστηκε ο Κεμάλ, μεταφέρθηκε στο επιτελείο της 3ης στρατιάς στη Θεσσαλονίκη. Αυτή η μετάθεση τον έβαλε στο επίκεντρο των γεγονότων, όταν το 1908 ο στρατηγός Εμβέρ Πασάς κάλεσε τη στρατιά της Μακεδονίας σε ανταρσία εναντίον του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ.

Τότε ο Κεμάλ έκανε τη διαφορά. Με φοβερό θράσος βρήκε τον διοικητή της στρατιάς της Μακεδονίας, Μαχμούντ Σεβκέτ και αντί να τον πολεμήσει, τον έπεισε να προσχωρήσει στο επαναστατικό κίνημα. Έτσι κι έγινε.

Τα επαναστατικά στρατεύματα ξεκίνησαν πορεία προς στην Κωνσταντινούπολη, τον Απρίλιο του 1908.

Ο σουλτάνος έστειλε στρατό να τους αντιμετωπίσει. Μάταια. Οι στασιαστές τους κάλεσαν να τους ακολουθήσουν και δεν δυσκολεύτηκαν να τους πείσουν.

Ο σουλτάνος έμεινε τελείως απομονωμένος, αφού τον εγκατέλειψε ακόμα και η προσωπική του φρουρά. Φάνηκε να υποτάσσεται στα αιτήματα της επανάστασης και στις 24 Ιουλίου ανακοίνωσε την επιστροφή στο Σύνταγμα του 1876. Τη διακυβέρνηση ανέλαβε η επαναστατική επιτροπή «Ένωση και Πρόοδος».

Το αντι-πραξικόπημα του σουλτάνου

Στις 13 Απριλίου του 1909 έγινε το αντι-πραξικόπημα του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ. Έχει μείνει γνωστό ως το «Συμβάν της 31ης Μαρτίου», επειδή εκείνη την περίοδο στην Τουρκία χρησιμοποιούσαν το ισλαμικό ημερολόγιο Ρουμί.

Ο σουλτάνος κέρδισε την υποστήριξη των πιο παραδοσιακών μελών της κοινωνίας, όταν υποσχέθηκε την επιστροφή στο Χαλιφάτο και το νομικό σύστημα που βασιζόταν στη μουσουλμανική σαρία.

Το πραξικόπημα απέτυχε και οδήγησε στην αντικατάσταση του Αμπντούλ Χαμίτ από τον αδερφό του, Μωάμεθ Ε’, που λειτουργούσε ουσιαστικά ως «πιόνι» των Νεότουρκων.

Ο Κεμάλ έγινε «Πατέρας»

Ο Κεμάλ θα γινόταν ο «πατέρας των Τούρκων» μια δεκαετία αργότερα.

Στρατηγός πλέον, ο Μουσταφά Κεμάλ αρνήθηκε να υποταχθεί στις αξιώσεις των συμμαχικών δυνάμεων για τους ηττημένους του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που θα άφηναν την Τουρκία αδύναμη.

Ετοίμαζε την επαναστατική του δράση, που τελικά εξυπηρετούσε και τα σχέδια κάποιων συμμάχων οι οποίοι ήταν διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, αν αυτό ήταν σύμφωνο με τα συμφέροντά τους.

Στις 29 Οκτωβρίου 1923, ανακήρυξε την Τουρκική Δημοκρατία κι έγινε ο πρώτος πρόεδρός της. Η Εθνοσυνέλευση του έδωσε το όνομα Ατατούρκ, δηλαδή “πατέρας των Τούρκων”.

Παρέμεινε ο απόλυτος ηγέτης της Τουρκίας μέχρι τον ξαφνικό θάνατό του από κίρρωση του ήπατος, στις 10 Νοεμβρίου 1938.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Βάλανε φωτιά στο σπίτι του πατέρα μας Κεμάλ Ατατούρκ». Η προβοκάτσια των Τούρκων πρακτόρων στη Θεσσαλονίκη, που οδήγησε σε πογκρόμ κατά των Eλλήνων στην Κωνσταντινούπολη (βίντεο και μαρτυρίες)