Τα “μπάσταρδα” της Ελλάδας. Πώς χιλιάδες παιδιά στιγματίστηκαν εξαιτίας της άρνησης της εκκλησίας να αλλάξει ο νόμος για τα διαζύγια

Για πολλές δεκαετίες εφαρμοζόταν στην Ελλάδα ένας μεσαιωνικός νόμος, ο οποίος απαγόρευε στα παντρεμένα ζευγάρια να λύσουν τον γάμο τους με διαζύγιο.

Το «ους ο Θεός συνέζευξε άνθρωπος μη χωριζέτο», που ακουγόταν στην εκκλησία κατά το μυστήριο του γάμου, ήταν μια σκληρή πραγματικότητα για τα ζευγάρια.

Όσοι αποφάσιζαν να παντρευτούν, ταυτόχρονα  έπαιρναν το μεγάλο ρίσκο σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε καλά στον γάμο, να μείνουν σε όλη τους τη ζωή δεσμευμένοι με τον λάθος άνθρωπο.

Ο Τύπος ονόμασε τα ζευγάρια αυτά «αλύτρωτα», μιας και δεν μπορούσαν να λυτρωθούν από τα δεσμά του γάμου, ακόμα κι αν το επιθυμούσαν.

Η μόνη περίπτωση στην οποία ο νόμος επέτρεπε το διαζύγιο ήταν η μοιχεία. Όταν δηλαδή κάποιος από το ζευγάρι απατούσε τον ή τη σύζυγό του αποδεδειγμένα, τότε ο γάμος μπορούσε να λυθεί επίσημα.

Το «παραθυράκι» αυτό του νόμου, οδήγησε πολλούς απελπισμένους “αλύτρωτους” να σκηνοθετούν ψεύτικες υποθέσεις μοιχείας για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν από τον νόμο το πολυπόθητο διαζύγιο.

Το αποτέλεσμα της νομοθεσίας αυτής, την οποία στήριζε φανατικά η εκκλησία, ήταν πολλοί αλύτρωτοι να εγκαταλείπουν τους πρώτους συζύγους τους και να συνεχίζουν τη ζωή τους, κάνοντας νέες οικογένειες.

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν μπορούσαν να επισημοποιήσουν τις καινούριες τους σχέσεις και το χειρότερο, δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα παιδιά που έφερναν στη ζωή με τη νέα σύντροφο.

Τα παιδιά που έκαναν οι αλύτρωτοι, μετά τον πρώτο τους γάμο χαρακτηρίζονταν προσβλητικά, «μπάσταρδα» και στιγματίζονταν για πάντα.

Η ελληνική κοινωνία είχε αποκτήσει ένα νέο εκρηκτικό πρόβλημα με χιλιάδες νόθα παιδιά που ζούσαν υπό άτυπο διωγμό.

Οι απειλές

Τα περισσότερα ζευγάρια θεωρούσαν τον νόμο απαράδεκτο και προσπαθούσαν με διάφορους τρόπους να ξεμπλέξουν από τους αποτυχημένους τους γάμους.

Υπήρχαν όμως και κάποιοι που χρησιμοποιούσαν τον νόμο για να εκδικηθούν τους συζύγους τους.

Έτσι, όταν μάθαιναν ότι το “στεφάνι” τους είχε βάλει νέο σύντροφο στη  ζωή του, έβαζαν σκοπό τους να τον τιμωρήσουν αρνούμενοι να δώσουν διαζύγιο.

Υπήρχαν και περιπτώσεις στις οποίες γυναίκες απειλούσαν τους συζύγους τους και τους ζητούσαν ακόμα και χρήματα ή ακίνητα, προκειμένου να συναινέσουν στη λύση του γάμου.

Αν και ήταν υποθέσεις καθαρού εκβιασμού, πολλοί τις θεωρούσαν αναγκαίο κακό. Την εποχή εκείνη, πολλές γυναίκες δεν εργάζονταν και με το διαζύγιο κινδύνευαν να μείνουν στον δρόμο.

Οι αντιδράσεις

Η κατάσταση με τους αλύτρωτους έφτασε στο απροχώρητο τη δεκαετία του ’70. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός τους ξεπέρασε τις εκατό χιλιάδες.

Οι «αιχμάλωτοι του γάμου» αποφάσισαν να οργανωθούν σε σωματείο και να προσπαθήσουν όλοι μαζί να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 είχαν ήδη δημιουργήσει τη δική τους «αλύτρωτη» συνοικία στα Γλυκά Νερά. Από τις 1.500 περίπου οικογένειες της περιοχής, πάνω από 500 ήταν οικογένειες αλύτρωτων.

Όπως έλεγαν οι ίδιοι, δημιούργησαν το δικό τους γκέτο για να μπορούν να ζουν σε οικείο περιβάλλον.

Παρά τις αντιδράσεις, οι μητροπολίτες της ιεραρχίας ήταν ανένδοτοι. Με τη στάση τους υποστήριζαν ότι προστάτευαν τον θεσμό της οικογένειας και αρνούνταν οποιαδήποτε αλλαγή της νομοθεσίας.

Οι πολιτικοί, που αντλούσαν πολλές ψήφους από την εκκλησία, δεν τολμούσαν να εναντιωθούν στους κληρικούς. Ακόμα και οι πολυπληθείς συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας δεν συγκίνησαν την εκκλησία και την κυβέρνηση.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, οι αλύτρωτοι κατέφυγαν στην έσχατη λύση. Έκαναν απεργία πείνας για να εξαναγκάσουν τους αρμόδιους να αλλάξουν τον νόμο.

Ένας από τους απεργούς κατέρρευσε. Έπαθε έμφραγμα και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Παρότι προκλήθηκε σάλος, το περιστατικό φαίνεται πως συγκίνησε μόνο την κοινή γνώμη.

Εκκλησία και κυβέρνηση παρέμεναν σταθερές στην άποψή τους.

Την περίοδο εκείνη, βρήκαν την ευκαιρία πολλές εκκλησιαστικές οργανώσεις, να εκφράσουν τις συντηρητικές τους απόψεις.

Οι «πιστοί» στον θεσμό της οικογένειας οργάνωσαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά του αυτόματου διαζυγίου.

Τα διάσημα διαζύγια

Λάδι στη φωτιά έριχναν τα διαζύγια των διάσημων προσώπων, που εκδίδονταν με χαρακτηριστική ευκολία και ταχύτητα.

Ένα από αυτά ήταν του δικτάτορα Παπαδόπουλου ο οποίος χώρισε από την πρώτη του σύζυγο για να παντρευτεί τη Δέσποινα. Ο νόμος του “αυτόματου διαζυγίου” έλεγε ότι όποιος ήταν εν διαστάσει για 7 συναπτά έτη τότε έβγαινε το διαζύγιο του αυθημερόν. Ο νόμος πέρασε το βράδυ, το ίδιο βράδυ έγινε η αίτηση για να βγουν τα δύο διαζύγια και, αφού βγήκε η απόφαση, το επόμενο πρωί, ο νόμος καταργήθηκε.

Ο βιογράφος του δικτάτορα, Μάνος Χατζιδάκης, υποστηρίζει ότι πρόκειται για ψέμα και ότι το διαζύγιο ήταν «συναινετικό» και συνεπώς δεν υπήρξαν πολλές δικαστικές διαδικασίες. Μάλιστα ισχυρίζεται ότι η ιστορία για το διαζύγιο Παπαδόπουλου αναπτύχθηκε κυρίως από τον Γ. Α. Μαγκάκη με σκοπό να εξουδετερώσει τον Αρεοπαγίτη Βoλτή, που έβγαλε την απόφαση.

Πολλές αντιδράσεις προκάλεσε και το διαζύγιο της χρυσής κληρονόμου του έλληνα μεγιστάνα, Χριστίνας Ωνάση, η οποία παρά τα αρνητικά σχόλια δήλωσε προκλητικά: «Θα παντρευτώ οχτώ φορές».

Η Νάνα Μούσχουρη, θέλοντας να αποφύγει τις αντιδράσεις, διέψευσε τις φήμες που κυκλοφόρησαν στον Τύπο για διαζύγιο με τον σύζυγό της. Οι δυο τους τελικά χώρισαν, χωρίς να προχωρήσουν σε επίσημο διαζύγιο.

Η προσωρινή λύση, που λύτρωσε χιλιάδες ζευγάρια

Η εκκλησία δεν υποχώρησε ανοιχτά, αλλά μπροστά στις έντονες αντιδράσεις των αλύτρωτων, δόθηκε μια προσωρινή λύση.

Τα ζευγάρια που ήθελαν να χωρίσουν, είχαν έξι μήνες διορία για να πάρουν συναινετικό διαζύγιο.

Σε εκείνο το χρονικό διάστημα εκδόθηκαν χιλιάδες διαζύγια και πολλά παιδιά κατάφεραν να αποβάλουν τη ρετσινιά του «νόθου».

Μετά από αυτό το εξάμηνο, ο νόμος για την απαγόρευση των διαζυγίων επανήλθε και έτσι δημιουργήθηκε μια νέα γενιά νεκρών γάμων.

Τα ζευγάρια λυτρώθηκαν οριστικά το 1982, από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, οπότε έπαψε οριστικά να ισχύει η καταπιεστική νομοθεσία.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”:Η περιοχή της Ελλάδας όπου η μοιχεία δεν ήταν αδίκημα. Γιατί οι άνδρες ζούσαν κάτω από την ίδια στέγη με τη σύζυγο και την ερωμένη. Ο τύπος έγραφε για «Ιψενικά Τρίγωνα»